Termomodernizacja budynków – co warto o niej wiedzieć?

Szacuje się, że z wnętrza budynku w niekontrolowany sposób ucieka nawet 50 proc. ciepła. Winą należy obarczyć m.in. złej jakości izolację termiczną oraz nieszczelne okna. W konsekwencji potrzebujemy znacznie więcej energii na ogrzanie domu, co przekłada się nie tylko na wyższe rachunki, ale także wysoką emisję spalin. Problem rozwiąże dobrze zaplanowana i przeprowadzona termomodernizacja budynku, na którą składa się przeważnie kilka etapów: ocieplenie ścian i dachu, wymiana okien i drzwi, przebudowa instalacji centralnego ogrzewania oraz usprawnienie wentylacji.

Według przepisów termomodernizacja domu to inwestycja, której celem jest zredukowanie zapotrzebowania na energię cieplną na potrzeby ogrzewania oraz podgrzewanie ciepłej wody użytkowej. Można też powiedzieć, że termomodernizacja polega na odizolowaniu wnętrza budynku od otoczenia – tak aby zarówno zimo, jak i ciepło z zewnątrz nie przenikało do pomieszczeń, zaś nagromadzone w nich ciepło nie uciekało na zewnątrz. Podobnie z powietrzem – jego wymiana powinna przebiegać w ściśle kontrolowany sposób, np. za pomocą systemu wentylacji wywiewno-nawiewnej.

W praktyce jest to więc proces, w skład którego wchodzi m.in.:

– termoizolacja budynku, czyli docieplenie, termomodernizacja ścian, dachu, stropów oraz podłóg – najczęściej dane przegrody budowlane uzupełniamy o kolejną, grubszą i lepszą jakościowo warstwę materiału ociepleniowego, jak wzmocniony styropian czy wełna mineralna. Zazwyczaj niezbędna jest też wymiana okien oraz drzwi, jak się bowiem okazuje, to właśnie przez nieszczelną, słabą pod względem parametrów termicznych stolarkę ucieka z wewnątrz znaczna ilość ciepła.

– wymiana lub termomodernizacja instalacji grzewczej – chęć poprawienia bilansu energetycznego naszego domu zazwyczaj wiąże się również z decyzją o wymianie aktualnie wykorzystywanego źródła ciepła (np. nieekologicznego pieca na węgiel) na system ekologiczny, czyli pozwalający na ogrzanie budynku za pomocą mniejszej ilości paliwa i/lub odnawialnych źródeł energii, jak drewno czy biomasa. Przeważnie konieczna jest także wymiana grzejników (np. na ogrzewanie podłogowe), zamontowanie regulatorów pogodowych, wdrożenie systemu wentylacji z odzyskiem ciepła itd.

Efekt końcowy: znacznie mniejsze straty ciepła w domu oraz zmniejszenie zapotrzebowania budynku na energię cieplną, czyli m.in. znacznie niższe rachunki za ogrzewanie. Przebudowa domu według ekologicznych wytycznych oznacza ponadto redukcję emisji szkodliwych substancji do środowiska.

Należy mieć na uwadze, że energooszczędność to już nie tylko trend w projektowaniu, ale wymóg narzucany przez przepisy. Za parę lat w życie wejdą unijne dyrektywy nakładające na nas obowiązek wznoszenia budynków o minimalnym zużyciu energii. W związku z tym polski rząd już od dłuższego czasu wdraża kolejne programy dopłat i dotacji dla inwestorów prywatnych oraz instytucji do energooszczędnego budownictwa, termomodernizacji, wymiany urządzeń grzewczych (szczególnie w obszarach, w których pojawia się problem smogu) i zakupu nowoczesnych, ekologicznych systemów, jak chociażby kolektorów słonecznych.

Informacji o możliwości dofinansowania oraz aktualnych programach dopłat należy szukać na stronach rządowych, urzędów gmin oraz m.in. stronie Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Cyklicznie uruchamiane są nowe projekty oferujące dopłaty do termomodernizacji budynków mieszkalnych czy budowy domów energooszczędnych i tzw. pasywnych, warto zatem na bieżąco śledzić pojawiające się komunikaty.

Jednym z warunków uzyskania dofinansowania do termomodernizacji budynku jest przeważnie wykonanie tzw. audytu energetycznego. Audyt energetyczny to nic innego jak ekspertyza przeprowadzona przez specjalistę (jest nim akredytowany audytor energetyczny) mająca na celu określenie, jakie są parametry techniczne budynku oraz jego poszczególnych instalacji. Audytor oceni, jaki powinien być zakres prac niezbędnych prac termomodernizacyjnych, oraz podpowie optymalne rozwiązania pod względem kosztów i oszczędności energii na etapie eksploatacji.

Z drugiej strony na audyt energetyczny należy się zdecydować również w przypadku, gdy planujemy całkowicie samodzielne sfinansowanie prac. Specjalista wskaże, jaki będzie szacunkowy koszt i czas inwestycji, oraz wytłumaczy, które rozwiązania będą optymalne dla osiągnięcia założonych celów, czyli danego poziomu izolacyjności cieplnej budynku oraz bilansu energetycznego.

Jeśli zdecydowaliśmy się na gruntowny remont budynku w celu poprawy bilansu energetycznego, postępujmy według ściśle określonego planu. Jego poszczególne etapy będą uzależnione od stanu domu oraz oczywiście spektrum niezbędnych prac. W pierwszej kolejności przeprowadźmy audyt – dzięki temu ustalimy, jakie powinny być dalsze kroki. Prawdopodobnie konieczne będzie zaizolowanie termiczne ścian oraz dachu, a także wymiana stolarki okiennej i drzwiowej. Następnie należy wykonać lub zmodernizować system wentylacyjny – dostosowany do specyfiki budynku i naszych potrzeb. W większości przypadków konieczne jest też przerobienie systemu grzewczego, w tym wymiana mało wydajnego pieca na nowoczesne źródło ciepła.

Pamiętajmy, że aby termomodernizacja dała oczekiwane rezultaty, musi być przeprowadzona przez profesjonalistów mających doświadczenie w tego typu pracach oraz za pomocą najlepszych jakościowo materiałów o ściśle określonych parametrach. Prace termomodernizacyjne to "wyższa matematyka", w której każdy element ma ogromne znaczenie.