Czy trudniej się pozbyć zameldowanego lokatora?

Zameldowanie to czynność administracyjna, która przez polskie społeczeństwo jest postrzegana w dość paradoksalny sposób. Z jednej strony, wielu rodaków zupełnie lekceważy obowiązek meldunkowy. Mimo opisywanej sytuacji, meldunek wciąż bywa postrzegany jako rozwiązanie, które może utrudnić postępowanie eksmisyjne. Eksperci portalu RynekPierwotny.pl wyjaśniają, dlaczego wiele osób nadal przecenia znaczenie obowiązku meldunkowego w kontekście eksmisji. Warto również zaprezentować wyroki sądów, które potwierdzają, że zameldowanie i wymeldowanie lokatora nie ma wpływu na ewentualną procedurę eksmisyjną. O wiele ważniejszą kwestią jest to, czy mieszkaniec domu lub lokalu posiada tytuł prawny do jego zajmowania.

Dają o sobie znać echa przepisów z czasu PRL-u …

Można przypuszczać, że ciekawe zjawisko związane z przecenianiem znaczenia meldunku (zwłaszcza przez starsze osoby) to efekt przepisów, które wprowadzono w czasach PRL-u. Chodzi o ustawę z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (Dz.U. 1974 nr 14 poz. 85) oraz ustawę z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (Dz.U. 1971 nr 12 poz. 114). Te dwa akty prawne w swojej pierwotnej wersji przewidywały dość surowe sankcje związane z niedopełnieniem obowiązku meldunkowego (tzn. karę ograniczenia wolności, grzywnę lub naganę). Z czasem meldunek tracił jednak na swoim znaczeniu. Dlatego w 2013 roku ustawodawca usunął z kodeksu wykroczeń artykuł 147 paragraf 1 i 2 przewidujący kary za lekceważenie obowiązku meldunkowego. Już wcześniej te dwa paragrafy kodeksu wykroczeń były praktycznie martwe, bo karanie na ich podstawie należało do rzadkości.

Sądy potwierdzają: meldunek nie opóźnia eksmisji

Zameldowanie w danym miejscu może być korzystne z punktu widzenia najemcy. Mimo tego, niektórzy właściciele lokali wciąż obawiają się wykonania takiej czynności administracyjnej. W odpowiedzi eksperci portalu RynekPierwotny.pl zwracają uwagę na orzecznictwo sądów. Przykładem jest Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 3 czerwca 2003 r. (sygn. akt SA/Bd 1242/03). Kolejne orzeczenie potwierdzające brak znaczenia meldunku w kontekście eksmisji to Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 21 września 2004 r. (sygn. akt II SA/Bk 367/04). Możemy w nim przeczytać, że: "wymeldowanie ma charakter ewidencyjny, nie rozstrzyga o prawie do mieszkania i jest następstwem stwierdzenia przesłanek określonych w art. 15 ust. 2 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych".

Warto także zacytować Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 lipca 2012 r. posiadający sygnaturę akt II OSK 824/11. W tym orzeczeniu czytamy, że: "wymeldowanie jest jedynie stwierdzeniem pewnego faktu i nie wpływa w żaden sposób na uprawnienia strony wynikające z prawa własności czy innych praw do lokalu". Orzeczeń sądowych uzasadniających brak wpływu zameldowania i wymeldowania na eksmisję jest zresztą więcej (zobacz np. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 12 lutego 2014 r. - sygn. akt III SA/Kr 852/13). Swoistą niezależność obowiązku meldunkowego od stosunków prawnych pomiędzy lokatorem i właścicielem mieszkania lub domu potwierdził także Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27 maja 2002 r. (K 20/01).

Sprawy meldunkowe trzeba załatwić po eksmisji

Powyższa analiza prawna sugeruje, że z punktu widzenia właściciela mieszkania lub domu, obowiązek meldunkowy jest raczej mało istotną kwestią. O wiele ważniejsze w kontekście eksmisji wydają się przepisy ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz.U. 2001 nr 71 poz. 733) oraz odpowiednie przepisy z kodeksu postępowania cywilnego (m.in. art. 1046 par. 4 KPC).

Opisywana sytuacja oczywiście nie oznacza, że formalności związane z meldunkiem można zaniedbywać. Obowiązek meldunkowy nadal bowiem istnieje mimo wcześniejszych (kilkukrotnych) przymiarek ustawodawcy do jego zniesienia. Właściciel lokalu lub domu formalności dotyczące wymeldowania powinien jednak zostawić na sam koniec i zająć się nimi, gdy postępowanie eksmisyjne będzie zakończone. Samo wymeldowanie byłego mieszkańca domu lub lokalu na wniosek właściciela na pewno jest łatwiejsze i mniej czasochłonne niż przeprowadzenie eksmisji.