Potrzeba ślubu do premii z książeczki mieszkaniowej? Wyjaśniamy

Krajowe media niedawno poinformowały o pewnym problemie młodej kobiety posiadającej książeczkę mieszkaniową. Ta młoda Polka nie może wykorzystać premii gwarancyjnej bez wcześniejszego ślubu ze swoim partnerem. Warto wiedzieć, że z podobnym utrudnieniem mierzą się również inni posiadacze książeczek mieszkaniowych.

Eksperci portalu RynekPierwotny.pl postanowili wyjaśnić na czym dokładnie polega wspomniany problem. To ciekawa kwestia, ponieważ okazuje się, że restrykcyjne przepisy nie są zupełnie bezpodstawne. Rząd niedawno zaproponował ich złagodzenie, co zapewne ucieszy wielu posiadaczy książeczek mieszkaniowych.

Ograniczenia w wypłacie premii dotyczą tylko rynku wtórnego

Wspomniana już wcześniej młoda posiadaczka książeczki mieszkaniowej poskarżyła się dziennikarzom, że nie może otrzymać premii gwarancyjnej przy zakupie używanego mieszkania razem ze swoim partnerem. Pracownicy banku wyjaśnili, że do uzyskania premii potrzebny będzie ślub albo samodzielny zakup używanego lokum przez posiadaczkę książeczki. Problem polegał na tym, że osoba uprawniona do premii nie brała pod uwagę żadnego z tych dwóch wariantów.

Warto nadmienić, że w opisywanej sytuacji stanowisko pracowników banku było zupełnie zgodne z obowiązującymi przepisami. Potwierdza to analiza ustawy z dnia 30 listopada 1995 r. o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, udzielaniu premii gwarancyjnych oraz refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych (Dz.U. 1996 nr 5 poz. 32). Wspomniany akt prawny wskazuje, że premia gwarancyjna może być wypłacona między innymi w związku z nabyciem (poprzez zakup lub zamianę):

• spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej (uwaga: premia nie przysługuje w razie nabycia tego prawa w części ułamkowej)
• prawa własności lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub domu jednorodzinnego (uwaga: premia nie przysługuje w razie nabycia tego prawa w części ułamkowej)

Trzeba podkreślić, że powyższe punkty dotyczą jedynie transakcji mieszkaniowych realizowanych na rynku wtórnym. W przypadku transakcji na rynku pierwotnym, nie mamy do czynienia z ograniczeniami co do ułamkowego zakupu mieszkania.

Rząd chciał nieco utrudnić fikcyjne zakupy mieszkań z premią

Powyższe informacje tłumaczą, dlaczego przykładowa posiadaczka książeczki nie mogła otrzymać premii w razie zakupu używanego mieszkania z partnerem. Przepisy zabraniają bowiem wypłaty premii jeśli mieszkanie z rynku wtórnego stanowiłoby współwłasność w częściach ułamkowych. Takie ograniczenie nie dotyczy małżonków, ponieważ nabywany lokal lub dom zwykle staje się współwłasnością (bez części ułamkowych) w ramach małżeńskiej wspólności majątkowej.

Opisywane powyżej ograniczenie wprowadzono, aby zapobiec fikcyjnym zakupom używanych mieszkań mającym na celu jedynie wypłatę premii gwarancyjnej. W praktyce mogłoby się zdarzyć, że posiadacz książeczki kupiłby bardzo małą część używanego mieszkania (np. 1/50) „na spółkę” z inną osobą tylko po to, aby zainkasować premię gwarancyjną. Co ważne, podobnej restrykcji dotyczącej fikcyjnego zakupu nie wprowadzono jednak w odniesieniu do mieszkań z rynku pierwotnego.

Niebawem związki partnerskie łatwiej skorzystają z książeczek

Ograniczenia dotyczące wypłaty premii przy zakupie używanego mieszkania posiadają pewne uzasadnienie. Wydaje się jednak, że takie restrykcje są zbyt rygorystyczne. W tym kontekście warto pamiętać o rosnącej popularności związków partnerskich. Na szczęście rząd zauważył opisywany problem posiadaczy książeczek mieszkaniowych, którzy żyją w nieformalnych związkach. Świadczy o tym projekt ustawy o zmianie ustawy o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, udzielaniu premii gwarancyjnych oraz refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych (numer z wykazu: UD548).

Wspomniany projekt wskazuje, że partnerzy będą mogli otrzymać premię gwarancyjną przy wspólnym zakupie mieszkania, o ile nabywana przez posiadacza książeczki część używanego lokalu lub domu wyniesie co najmniej 25%. Warto dodać, że rządowy projekt zmian w zasadach wypłaty premii gwarancyjnej przewiduje również dodatkową możliwość otrzymania środków na remont związany z wymianą instalacji centralnego ogrzewania lub instalacji wodno-kanalizacyjnej. Obecnie premia gwarancyjna przysługuje tylko w razie remontu obejmującego wymianę instalacji gazowej, instalacji elektrycznej lub okien. Rzecznik Praw Obywatelskich już od dłuższego czasu zwraca uwagę, że taki zakres premiowanych remontów jest zbyt wąski.