Zielona pergola: winorośl

Winorośl uznawana jest za roślinę klimatu śródziemnomorskiego, wymagającą wiele ciepła i słońca. Rzeczywiście, na południu Europy panują optymalne warunki do komercyjnej uprawy. Ale winorośl jest w stanie przetrwać nawet w niektórych regionach Skandynawii. W bardziej sprzyjającym polskim klimacie można więc liczyć nie tylko na bujny wzrost roślin, ale też na słodkie owoce.

Winorośl można wykorzystać do pokrywania pergoli, zadaszeń nad tarasami, ażurowych ścian altan i wiat. Rozpięte na rusztowaniach pędy tworzą zielone ściany, wydzielając części ogrodu albo osłaniając przed wzrokiem przechodniów. Dekoracyjne krzewy pasują do budynków rustykalnych, ale też współczesnej, oszczędnej w wyrazie architektury. Wystarczy dobrać konstrukcję w odpowiednim stylu.

Winorośl: jaką wybrać?

Doskonała winorośl powinna być odporna na mrozy i choroby, mieć dekoracyjne liście, ładny pokrój, duże grona z okazałymi, bezpestkowymi owocami. Niestety, odmiany spełniającej wszystkie te kryteria nie ma. Co prawda w Polsce można doczekać się ważących dwa kilogramy kiści, nie ustępujących wyglądem ani smakiem owocom sprowadzanym z Włoch. Odmiany deserowe są jednak delikatne, wymagają osłaniania przed mrozem i ochrony chemicznej. Z tego powodu nie nadają się na pergole przy domu.

Z kolei znane z babcinych ogródków stare szczepy mają wysoką odporność, ale owoce małe, ze śluzowatym miąższem, grubą skórką i specyficznym piekącym posmakiem.

W ostatnich latach na polskim rynku pojawiły się nowe, atrakcyjne odmiany, dostosowane do miejscowych warunków. Łączą one wiele pożądanych cech, ale i tak przed wyborem jednej z nich trzeba się zdecydować czy w danym przypadku ważniejszy jest wygląd czy owocowanie.

Dekoracyjne

Winorośl pachnąca to odrębny gatunek, wyróżnia się kwiatami o intensywnym zapachu - rzadka cecha wśród winorośli. Jej małe jagody smakują głównie ptakom, za to odporność na mróz i niesprzyjające warunki są imponujące. Jadalne owoce o specyficznym smaku ma odmiana Concord. Jej liście pod koniec sezonu przebarwiają się na żółto. Jesienią efektownie prezentuje się też Alden, z czerwonymi liśćmi, żółtym użyłkowaniem i granatowymi gronami. Niestety słodyczy nabiera późno, nawet w drugiej połowie października. W chłodniejszych rejonach kraju nie dojrzeją wystarczająco. Wcześniejsze odmiany to m.in. Ontario z żółtozielonymi jagodami oraz ciemna Fredonia.

Owoce na tarasie

Poszczególne odmiany winorośli różnią się mrozoodpornością i terminem dojrzewania. Na Suwalszczyźnie czy w górach wybór jest ograniczony. Najwięcej możliwości mają mieszkańcy tych regionów Polski, które charakteryzują się łagodnym klimatem: okolic Zielonej Góry, Wrocławia, południowych i zachodnich województw. Duży wpływ na powodzenie uprawy ma też konkretna lokalizacja – winorośl rośnie najlepiej w miejscach osłoniętych od wiatru, w pełnym słońcu. Rodzaj gleby ma mniejsze znaczenie, choć nie może być ona podmokła ani zbyt kwaśna. W każdym przypadku konieczne jest coroczne przycinanie rośliny.

W sprzyjających warunkach można pokusić się o uprawę odmian o smacznych owocach. Wielu zwolenników ma odmiana Swenson Red o lekko truskawkowym smaku. Reliance daje owoce bezpestkowe, lubiane szczególnie przez dzieci. Bardzo duże, soczyste owoce i efektowne grona zawiązuje późna odmiana Festivee. Na pergoli uprawiać można także kilka najodporniejszych odmian przerobowych, m.in. Maréchal Foch oraz Leon Millot.

Na balkonie

Winorośl uprawiać można, nawet nie posiadając ogrodu. Regularnie przycinane krzewy są w stanie rosnąć w dużych donicach (150-200 l). Taka "pojemnikowa winnica" jest efektowną ozdobą tarasu. Żeby pozostała nią dłużej niż jeden sezon, trzeba zabezpieczyć system korzeniowy przed zimowymi mrozami. Konieczne jest też umiarkowane nawadnianie roślin, przy czym nadmiar wody nie może zbierać się na dnie donicy.