Zatrucie tlenkiem węgla - jak się przed nim chronić?

Wraz z rozpoczęciem sezonu grzewczego co roku słyszymy o ofiarach tlenku węgla, czyli „cichego zabójcy”. Powszechnie uważa się, że przyczyną zaczadzeń są wadliwe urządzenia grzewcze, tymczasem prawda jest inna. Wpływ na bezpieczeństwo ma stan całej instalacji i przewodów kominowych, a przede wszystkim zachowanie użytkowników.

W domach jednorodzinnych najczęściej stosowanymi urządzeniami grzewczymi są termy i kotły - oba typy urządzeń do prawidłowej pracy potrzebują świeżego powietrza. Dlatego też w pomieszczeniach, w których się je montuje, zawsze powinny być drożne kratki wentylacyjne i drzwi z otworami wentylacyjnymi.

Tlenek węgla jest ubocznym produktem procesu spalania. Jego zwiększona emisja zagrażająca życiu wynika z niepełnego spalania paliw stałych, ciekłych i gazowych, które z kolei jest spowodowane brakiem dopływu właściwej ilości tlenu do urządzenia grzewczego. Tlenek węgla nie ma zapachu, smaku ani barwy, dlatego bywa nazwany cichym zabójcą. Łączy się z hemoglobiną 300 razy łatwiej niż tlen i dlatego w ciele wdychającego go człowieka ilość tlenu transportowanego z płuc do tkanek drastycznie spada. Dodatkowo tlenek węgla zwiększa stabilność połączenia hemoglobiny z tlenem i utrudnia przenikanie go do tkanek, co jeszcze bardziej pogłębia efekt ich niedotlenienia i może doprowadzić ostatecznie nawet do śmierci.

Chociaż obowiązujące przepisy wymagają, aby wszelkie zmiany w podłączeniach kominowych, w tym wymiana i instalacja nowych urządzeń grzewczych, były poprzedzone wydaniem stosownej opinii kominiarskiej, do tragedii przyczyniają się też często samowolne przeróbki instalacji w domach i mieszkaniach.

- Często przyczyną zaczadzeń są nieprawidłowe podłączenia kominowe, złe wyprowadzenie przewodów ponad dachem, brak szczelności przewodów i łączników oraz brak drożności przewodów wynikający np. z zalegania w nich sadzy, a także brak właściwej wentylacji pomieszczeń, wywiewnej i nawiewnej oraz brak należytej dbałości o stan techniczny urządzeń, czyli brak serwisu – podkreśla mistrz kominiarski Mirosław Antos z Korporacji Kominiarzy Polskich.

Lekceważenie konieczności dokonywania przeglądów urządzeń oraz przewodów kominowych jest niestety częste, a przecież do obowiązkowych czynności profilaktycznych właściciela lub zarządcy budynku należą:

• wykonywanie raz w roku przez uprawnioną osobę (mistrza kominiarskiego) kontroli przewodów kominowych: dymowych, spalinowych i wentylacyjnych (zgodnie z wymaganiami Ustawy Prawo Budowlane art. 62),
• wykonywanie okresowych czyszczeń przewodów kominowych: dymowych (co 3 miesiące), spalinowych (co 6 miesięcy) i wentylacyjnych (raz w roku), zgodnie z rozporządzeniem ministra spraw wewnętrznych i administracji w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów z dnia 7.06.2010 r. (Dz.U. nr 109 poz. 719),
• wykonywanie okresowej kontroli instalacji gazowej przez osobę posiadającą wymagane uprawnienia (zgodnie z wymaganiami Ustawy Prawo Budowlane art. 62),
• wykonywanie okresowej obsługi konserwacyjnej urządzeń grzewczych zgodnie z zaleceniami instrukcji producenta.

1. Nie zamykaj dopływu świeżego powietrza do mieszkania (nie zaklejaj i nie zasłaniaj otworów wentylacyjnych, staraj się jak najczęściej wietrzyć pomieszczenia, przy wymianie okien zwróć uwagę na możliwość ich rozszczelnienia).
2. Zachowuj szczelną i drożną instalację kominową (stosuj certyfikowane elementy systemów kominowych).
3. Pamiętaj o regularnych przeglądach i kontrolach swoich urządzeń grzewczych (przeglądy powinny być przeprowadzone co najmniej raz w roku przez kompetentnego serwisanta).
4. Pamiętaj o regularnych przeglądach i czyszczeniu kominów i przewodów wentylacyjnych oraz kontrolowaniu, czy przez twoje kratki wentylacyjne nie zawracają trujące spaliny (czynności tych może dokonać wyłącznie uprawniony kominiarz).
5. Przy rozpalaniu nie używaj materiałów łatwopalnych, takich jak benzyna czy rozpuszczalniki.
6. Nie pal w piecu śmieci, plastikowych butelek, opon, zniszczonych ubrań, mokrego drewna itp. Stosuj tylko zgodne z wytycznymi producenta paliwo.
7. Nie korzystaj z niesprawnych urządzeń grzewczych i nie naprawiaj ich sam.
8. Przemyśl wymianę starego kotła na nowoczesny i wysokosprawny, oznaczony znakiem CE. Pomyśl również o zastąpieniu starego urządzenia gazowego urządzeniem z zamkniętą komorą spalania z nowoczesnym systemem kominowym powietrzno-spalinowym pobierającym powietrze potrzebne do prawidłowego spalania z zewnątrz.