Wyśnione drewniane kuchnie na wymiar i ich ergonomia

Czytając te pierwsze słowa pewnie oczami wyobraźni możesz przenieść się do swojej wymarzonej kuchni. Może jesteś nawet w stanie zobaczyć jak się w niej poruszasz, czujesz zapach swojego rodzinnego, pięknego i bezpiecznego domu, jak wszystko, czego potrzebujesz jest w Twoim zasięgu. Czujesz zapachy swojego dzieciństwa, odczuwasz dotykiem swoje drewniane meble kuchenne, a sącząca się w tle Twoja ulubiona muzyka zachęca coraz bardziej by …… zrelaksować się w zaciszu domu.

Luksusowe kuchnie drewniane, kuchnie na zamówienie, czy kuchnie stylowe to nie tylko synonim dobrobytu i zamożności ale też przemyślanego designu służącemu jego użytkownikom. Badania i praktyka pozwalają dziś tak stosować rozwiązania techniczne, by poszczególne strefy magazynowania, przygotowywania, mycia, wydawania były tak ułożone, żeby wszystko było w łatwym i oczywistym dostępie. Niezależnie od tego, czy są to kuchnie z drewna czy z płyty MDF, albo czy są to kuchnie rustykalne, kuchnie nowoczesne, kuchnie prowansalskie, czy też angielskie.

Funkcjonalne meble kuchenne – odrobina historii

Nie ulega wątpliwości, że ergonomiczne meble kuchenne w dzisiejszych czasach powinny być już standardem. Christine Frederick przeprowadzała pierwsze badania w kwestii optymalizacji użytkowania kuchni (czyli minimalizowania liczby kilometrów przechodzonych w trakcie przygotowywania posiłków) już w roku 1913. Te ponad 100 lat to wystarczający czas, aby nawet całkowicie niszowe dobre pomysły mogły się upowszechnić.
Jej pionierska metoda zakładała wykorzystanie do pomiarów … nitek. Do kobiety pracującej w kuchni i krzątającej się po niej przymocowywany był koniec nitki, której całkowita długość „po wszystkim” oznaczała liczbę metrów, jaką badana osoba musiała przejść podczas przygotowywania posiłku.

Od czasu Christine Frederick sprawą ergonomii w kuchni zajmowano się jeszcze wielokrotnie. Z okresu międzywojennego znana jest na przykład wiedeńska architekt Margarete Schutte – Lihotzky, której narzędziem pomiaru był stoper, za pomocą którego badaczka odmierzała czas potrzebny do „obrobienia się” w kuchni. Efektem jej badań była pierwsza ergonomiczna kuchnia zbudowana w Niemczech w roku 1927.
Badania dotyczące funkcjonalności kuchni mają – jak widać – długą tradycję.
Pomimo licznych wynikających z nich wniosków wciąż znaczna część mebli kuchennych w naszym kraju zaprojektowana została w sposób, który z ergonomią zdaje się nie mieć wiele wspólnego.

Dlaczego projekt kuchni (tzw. kuchni na wymiar) jest tak ważny?

Meble kuchenne użytkowane są przez około 15 lat. Wysokiej jakości meble kuchenne drewniane, (niekoniecznie znane z trwałości kuchnie dębowe), tworzone na wymiar tak aby zaspokoić potrzeby konkretnych użytkowników kuchni - zwykle nawet sporo dłużej. Z tego powodu poświęcenie im czasu i uwagi na etapie projektowania w przyszłości zwróci się wielokrotnie. Nasze codzienne funkcjonowanie nie powinno być w żaden sposób ograniczane błędami projektanta sprzed lat. Ideałem jest gdy wysoka jakość projektu i trwałość naszych mebli kuchennych nawet po latach pozwala być zadowolonymi z dokonanych wyborów.

Pomieszczenia przeznaczone na kuchnie mogą być duże lub małe, jednak ważne jest, aby nie nakładały na nas obowiązku bieganiny z kąta w kąt. Jednym ze sposobów może być ułożenie wszystkich pięciu stref kuchni (zwykliśmy wydzielać w niej strefy zapasów, przechowywania, zmywania, przygotowywania i gotowania) po kolei, zgodnie z ruchem wskazówek zegara - wszak praca w kuchni składa się z powtarzalnych czynności, które są wykonywane niezależnie od tego jaki rodzaj posiłku nam się akurat zamarzył.

Jak wynika ze wszystkiego, o czym pisałem wyżej niezwykle istotna jest zasada, by już na etapie projektowania kuchni zapobiegać bezsensownemu robieniu kilometrów w przyszłości. Już na etapie planowania należy sprawić, że przyszłe gotowania będą dla nas miłe, przyjemne i mniej czasochłonne. Kiedy już będziemy z grubsza wiedzieli „co i gdzie” - nie zapominajmy o dokładnym rozplanowaniu szczegółów – w końcu to w nich tkwi diabeł, prawda?
Poniżej kilka przydatnych, ułatwiających przyszłą pracę wskazówek. Na co zwracać uwagę projektując kuchnie na wymiar (nawet gdy nie są to kuchnie z drewna)?

Po pierwsze – umiejscowienie gniazdek, kontaktów i włączników w naszej kuchni. Jednym ze sposobów na uniknięcie zupełnie niepotrzebnych problemów związanych z dostępem do prądu może być spisanie urządzeń, które potrzebują do niego podłączenia na stałe, oraz tych, które możemy ewentualnie odłączyć, aby w zamian podłączyć blender, mikser czy choćby ładowarkę do telefonu. Umiejscowienie gniazdek, kontaktów czy włączników „na chybił trafił” może przysporzyć nam później wielu irytujących, a już na etapie projektowania łatwych do przewidzenia sytuacji.

Po drugie – blaty kuchenne, których powierzchnia i wysokość ma niebagatelne znaczenia dla swobodnego użytkowania kuchni. Należy pamiętać o stworzeniu wystarczająco dużej powierzchni roboczej aby posiłki mogły być przygotowywane komfortowo. Nie można też pomijać zagadnienia wysokości blatu - wyobrażacie sobie kroić misę sałatki w zgarbionej pozycji? Ograniczeniem jest oczywiście wysokość standardowych sprzętów AGD i często poziom zainstalowanych okien.
Najczęściej jest to przedział pomiędzy 870 mm a 940 mm od podłogi.

Po trzecie – oświetlenie naszej wymarzonej kuchni. Jeśli mamy możliwość to zapewnijmy je sobie przede wszystkim przez dostęp do naturalnego światła dziennego wpadającego do pomieszczenia przez odpowiednio duże okna. Wieczorami mogą się dobrze sprawdzić lampki zamontowane pod wiszącymi szafkami, które będą kierowały światło bezpośrednio na blat. Podczas montowania lamp pod sufitem zwróćmy z kolei uwagę, czy stojąc przy blacie nie będziemy swoim ciałem osłaniać miejsca pracy przed światłem, a także wręcz przeciwnie - czy światło nie będzie nas razić. Żadna z tych opcji nie jest przecież pożądana, prawda?

Po czwarte – stosowanie szuflad i carg zdecydowanie poprawia dostęp do przechowywanych produktów. Badania wykazują, że najbardziej pakowna wysokość szuflad wynosi 130 mm.
Szuflady głębokie powinno projektować się w dolnych częściach zabudowy.

Meble kuchenne na wymiar – nie tylko wygląd się liczy

Kiedy wybieramy meble kuchenne priorytetem jest często ich wygląd i wzajemne dopasowanie. Oba te aspekty są oczywiście bardzo ważne, estetyka zdecydowanie nie powinna być zaniedbywana. Z drugiej jednak strony nie należy skupiać się wyłącznie na tych własnościach i zdecydowanie warto pamiętać też o funkcjonalności. Odpowiedni system otwierania i zamykania szafek czy szuflad powinien być bezwysiłkowy, delikatny i cichy. W przypadku szuflad należy oczywiście zwrócić uwagę na szerokość i głębokość, ale pamiętajmy też o wytrzymałości na rzeczy, które będziemy chcieli w nich przechowywać. Meble z drewna z takiej wytrzymałości są znane, ale nawet meble z innych materiałów powinny być na tyle solidne aby ich funkcjonalność cieszyła nas przez długie lata. Łatwe wysuwanie się na szynach i uchwyty w odpowiednim miejscu frontu szuflady w sposób oczywisty ułatwiają nam wykonywanie różnych kuchennych zadań.

Na zakończenie informacja, która sprawdza się w każdej kuchni: zagospodarowanie miejsca wewnątrz mebli jest równie ważne jak ich rozstawienie. Kiedy o godzinie 7 rano będziemy na poły jeszcze śpiąc kierować się do kuchni na śniadanie, przygotowanie go przyjdzie nam o wiele łatwiej jeśli produkty śniadaniowe będą znajdować się w jednym, jasno określonym miejscu, a przynajmniej w niewielkiej od siebie odległości. Sprawa wygląda podobnie jeśli chodzi o produkty i urządzenia potrzebne do gotowania. Czy nie byłoby wygodnie, gdyby w jednej z szafek przy płycie indukcyjnej znajdowały się garnki i patelnie, w szufladzie pod spodem sztućce, a na półce obok oliwa i przyprawy?

Jeśli podczas projektowania swojej wymarzonej kuchni weźmiemy pod uwagę wszystkie powyższe zagadnienia, nie pozostanie nam już nic innego jak podśpiewywanie pod nosem w trakcie tworzenia wyśmienitych posiłków.

Wymarzone kuchnie drewniane niestety nie powstają same z siebie, a ich projektowanie nie jest „bułką z masłem”. Jeśli wszystko jest dokładnie zaplanowane, po zastosowaniu się do paru zasad efekt finalny oprócz olśniewającego wyglądu urzeka też wygodą użytkowania. Gotowanie może być przyjemniejsze niż kiedykolwiek wcześniej!

O autorze
_Radosław Dubiński (tel. 602 608 050, e-mail: info@dubinski.pl) jest właścicielem Pracowni Stolarki Artystycznej (www.dubinski.com.pl).

Tworzy wnętrza na zamówienie (w tym kuchnie na wymiar) od 1992 roku. Cieszy się uznaniem klientów w Polsce, Stanach Zjednoczonych, Australii, Wielkiej Brytanii, Rosji i w innych krajach Europy, Afryki i Zatoki Perskiej.

Wszystkie zdjęcia kuchni wykorzystane w niniejszym artykule przedstawiają autorskie realizacje.