Wady i zalety LED-ów. Znasz wszystkie?
Jeszcze całkiem niedawno LED-y były wykorzystywane jako oświetlenie dekoracyjne. Dzisiaj można zastąpić nimi niemal wszystkie źródła światła, zarówno w domu, jak i jego otoczeniu. Czy jednak na pewno warto?
LED to technologia wykorzystująca płynący prąd do wytwarzania promieniowania elektromagnetycznego, odbieranego właśnie jako światło. LED-y zastąpiły popularną świetlówkę kompaktową, którą jeszcze w poprzedniej dekadzie lansowano jako najnowszej generacji zamiennik tradycyjnej żarówki. Wzornictwo dzisiejszych lamp LED zmienia się w błyskawicznym tempie, by dorównać kroku postępowi technologicznemu. W takim urozmaiceniu z pewnością każdy znajdzie coś dla siebie. Warto jednak wybierać świadomie. Zwykle za każdą zaletą danego rozwiązania kryje się też jakaś wada. Tak jest również w przypadku oświetlenia wykorzystującego LED-y. Oto aspekty, które warto wziąć pod uwagę.
#
Energooszczędność
Oświetlenie LED warto zamontować np. w salonie. Zwykle jest tam bowiem wiele źródeł światła, które łącznie zużywają dużą część energii. Przyda się ono zarówno jako oświetlenie ogólne, jak i funkcyjne w kąciku do czytania czy jako podświetlenie witryny. W przeciwieństwie do innych źródeł światła LED-y podczas włączania nie pobierają jednorazowo większej ilości energii niż podczas standardowego działania. Ich częste włączanie i wyłączanie nie przyczynia się więc do zwiększenia poboru prądu i nie ogranicza ich żywotności.
Funkcjonalność
Niewielkie rozmiary diod LED pozwalają na ich innowacyjne zastosowania. Tam, gdzie zwykła żarówka się z nie zmieści, LED-y stworzą interesującą grę światła i cieni. W trudno dostępnych miejscach idealnie sprawdzają się taśmy LED-owe. Można je zmieścić nawet w kilkumilimetrowej szczelinie. Wiele z nich wolno montować w miejscach narażonych na zakurzenie czy zalanie wodą. Z tego powodu ten typ oświetlenia często jest wykorzystywany np. w kuchni czy na elewacji.
Dodatkowym plusem bywa możliwość uzyskania światła w dowolnym kolorze oraz sterowania nim, co otwiera drogę do szeregu kreatywnych zastosowań. LED idealnie sprawdza się jednak przede wszystkim tam, gdzie potrzebna jest skupiona wiązka światła. O ile w przypadku oświetlenia funkcyjnego to zaleta, o tyle w przypadku pojedynczego oświetlenia centralnego może być wadą. Nie zawsze udaje się też połączyć LED-y ze standardowymi ściemniaczami.
Zużycie
Faktem jest, że trwałość oświetlenia LED kilkakrotnie przewyższa tradycyjne żarówki. Choć jest to na ogół niezauważalne, efektywność diod LED w czasie stopniowo maleje, co wpływa na osłabienie strumienia światła. Chociaż na ogół szacuje się, że żywotność LED-ów wynosi nawet 100 000 godzin, w praktyce wpływ na to mają także warunki eksploatacji.
Dla porównania: oświetlenie pracujące w temperaturze 60°C będzie zużywać się nawet cztery razy szybciej niż w temperaturze 20°C. Z teoretycznie zakładanych 100 000 godzin w praktyce przy zachowaniu niezmiennej efektywności na ogół pozostaje tylko do 50 000.
Wytrzymałość
LED-y to oświetlenie, które dzięki zwartej budowie (brak żarnika czy szklanych elementów) jest odporne na uszkodzenia mechaniczne. Tego rodzaju źródła światła dość dobrze znoszą upadki i uderzenia. Ponadto niestraszne jest im też na ogół zawilgocenie czy zmiana temperatury. Pojawia się jednak pewne "ale". Otóż LED-y są niezwykle wrażliwe na zmiany napięcia. Nawet delikatne i krótkotrwałe skoki mogą uszkodzić je od wewnątrz. Montując je, należy więc zadbać o dobrej jakości zasilacze i urządzenia stabilizujące przepływ prądu na stałym poziomie.
Ekologia
Co prawda diody LED nie zawierają rtęci, są długowieczne i rzadko się je wyrzuca, w ich składzie znajdują się jednak pewne trujące związki chemiczne, które w większej ilości bywają toksyczne. Za najbardziej niebezpieczne pod tym względem uchodzą według badań czerwone diody LED, w przypadku których często zdarza się przekroczenie dopuszczalnej zawartości ołowiu obwinianego m.in. o powstawanie nowotworów.
Białe LED-y charakteryzują się z kolei znaczną zawartością niklu, który wywołuje u wielu osób reakcje alergiczne. Jak każdy rodzaj oświetlenia także LED podlega określonym prawom dotyczącym utylizacji elektrośmieci i nie powinno trafiać do zwykłego kosza.
Efektywność
Prawdą jest, że LED-y się nie nagrzewają. Nie stopią opraw z tworzywa sztucznego, nie wypalą ciemnych plam na ścianie czy suficie, nie przegrzeją też kabli doprowadzających zasilanie i nie spowodują pożaru. Dzięki nim w pomieszczeniu nie podniesie się także temperatura, nawet jeśli będą zapewniać oświetlenie przez wiele godzin. Faktem jest jednak, że wszystkie te zalety dotyczą produktów najlepszej jakości, których cena w porównaniu z innymi źródłami światła nadal nie jest niska.