W Polsce przybyło małych domów
Przez wiele lat budowa jak największego domu była priorytetem nawet dla mniej zamożnych Polaków. Od pewnego czasu można jednak zaobserwować zmianę preferencji inwestorów. Jest ona związana m.in. z mniejszą liczbą osób w młodych rodzinach, które podejmują decyzję o budowie własnych „czterech kątów”. Również deweloperzy dopasowują się do preferencji typowego nabywcy domu. Na ofertę inwestorów wpłynęła popularność programu Mieszkanie dla Młodych, który narzuca restrykcyjne kryteria metrażowe (powierzchnia użytkowa do 100/110 mkw.). Wśród propozycji deweloperów można znaleźć nawet bardzo małe domy, liczące 85-90 mkw. Ich nabywcy powinni brać pod uwagę perspektywy ewentualnej odsprzedaży nieruchomości.
Powierzchnia domów ukończonych przez Polaków spada już od 2010 roku
Ciekawe informacje na temat powierzchni domów wybudowanych przez rodaków można znaleźć w Banku Danych Lokalnych GUS. Te statystyki pochodzą z lat 1995-2015. Dane Głównego Urzędu Statystycznego dotyczą powierzchni użytkowej, która jest mniejsza od łącznego metrażu budynku (ze względu na wykluczenie pomieszczeń niemieszkalnych – np. strychów i piwnic).
Po przeanalizowaniu ostatnich 20 lat nietrudno zauważyć dwa trendy. Średnia powierzchnia użytkowa domów jednorodzinnych systematycznie rosła aż do 2010 r. (122 mkw. – 1995 rok, 146 mkw. – 2010 rok). Ta zmiana była wynikiem poprawy sytuacji materialnej polskich rodzin po bolesnej transformacji gospodarczej oraz łatwiejszego dostępu do kredytów budowlanych. Na początku bieżącej dekady Polacy oddawali do użytku jeszcze stosunkowo duże domy, które zostały rozpoczęte w latach boomu mieszkaniowo-hipotecznego.
Obecnie inwestorzy kończą budowę domów rozpoczętych już po wprowadzeniu bardziej restrykcyjnych zasad udzielania kredytów budowlanych. Obniżenie średniej powierzchni użytkowej (146 mkw. – 2010 rok, 136 mkw. – 2015 r.) można również tłumaczyć spadkiem dzietności rodzin, które decydują się na budowę domu. Dla typowej rodziny „2+1” lub „2+2” takie czynniki jak jakość wykończenia i estetyka domu są dziś ważniejsze niż duży metraż.
Nowe i małe domy łatwo znaleźć koło Warszawy, Wrocławia oraz Poznania
Na krajowym rynku deweloperskim również zauważa się wzrost popularności najmniejszych domów. Według aktualnych danych domy o powierzchni do 100 mkw. stanowią ok. 28 proc. krajowej oferty deweloperów. Na podaż takich budynków wpływają nie tylko czynniki opisane powyżej (np. niewielka dzietność młodych rodzin), ale także uruchomienie programu Mieszkanie dla Młodych. Pomysłodawcy MdM-u przewidzieli restrykcyjne limity powierzchni użytkowej, które uprawniają do dofinansowania wkładu własnego lub zwrotu podatku VAT za materiały budowlane (110 mkw. dla rodzin wychowujących co najmniej troje dzieci, 100 mkw. w przypadku pozostałych rodzin).
Ograniczenia metrażowe MdM-u przyczyniły się do powstania specyficznej kategorii małych domów, które często są wznoszone w ramach budownictwa szeregowego. Najwięcej takich domów można znaleźć na terenie woj. mazowieckiego (okolice Warszawy), wielkopolskiego (okolice Poznania) i dolnośląskiego (okolice Wrocławia). Według danych serwisu RynekPierwotny.pl, w trzech wymienionych województwach koncentruje się 64 proc. ogólnopolskiej podaży małych domów. Analizowane budynki bardzo trudno znaleźć na terenie Lubelszczyzny, Podlasia, Warmii i Mazur oraz województwa opolskiego.
Najmniejsze domy jednorodzinne w ofercie deweloperów to opcja, która została „skrojona” pod program MdM. Osoby nabywające takie nieruchomości powinny się zastanowić, czy odsprzedaż domu liczącego 85-90 mkw. nie będzie stanowiła problemu. Można przypuszczać, że mimo zmiany preferencji metrażowych, za kilka lat większość kupujących będzie poszukiwała na rynku wtórnym domów o powierzchni użytkowej przynajmniej 100-120 mkw.
Autor: Andrzej Prajsnar, ekspert portalu RynekPierwotny.pl