Uwaga, pożar! Niebezpieczne korzystanie z urządzeń elektrycznych

Nie bez powodu do wszystkich urządzeń elektrycznych są dołączane instrukcje ze wskazówkami dotyczącymi bezpieczeństwa ich użytkowania i ostrzeżeniem, żeby korzystać z nich dopiero po zapoznaniu się z instrukcją. Oczywiście większość z nas uznaje to za stratę czasu, a to właśnie niestosowanie się do przedstawionych w niej wskazówek jest częstą przyczyną wypadków.

Urządzenia elektryczne mają izolację ochronną. Są zbudowane tak, żeby do ich wnętrza nie mogły się przedostać żadne ciała i płyny wpływające na ich funkcjonowanie. W zależności od stopnia ochrony mogą być wyposażone w:

- przewód ochronny, dzięki czemu w przypadku uszkodzenia następuje odłączenie przez wyłącznik różnicowo-prądowy obecny w instalacji elektrycznej,

- izolowaną obudowę zabezpieczającą w przypadku uszkodzenia przed powstaniem niebezpiecznego napięcia dotykowego,

- transformator bezpieczeństwa zapobiegający pojawieniu się wysokiego napięcia dotykowego (stosowany w urządzeniach przeznaczonych do pracy w szczególnie zagrożonych strefach).

Z każdej instrukcji bezpieczeństwa dowiemy się, że nie wolno używać urządzenia elektrycznego, które wykazuje jakiekolwiek oznaki uszkodzenia. Zniszczona obudowa, przewód czy wtyczka stwarzają ryzyko porażenia prądem z powodu przerwania izolacji. W przypadku uszkodzenia przewodu chodzi nie tylko o nią. Zwykle jej zniszczenie widać gołym okiem i wydawałoby się, że wystarczy zabezpieczyć w tym miejscu przewód taśmą izolacyjną, by zażegnać niebezpieczeństwo. Problemem jest jednak to, że uszkodzeniu mogła ulec także żyła przewodu i nie zawsze jest to widoczne. Jeśli doszło do zwężenia jej przekroju, przewód silniej się nagrzewa - to może doprowadzić do pożaru.

Niebezpieczne jest też iskrzenie, czyli powstawanie łuku elektrycznego, czemu towarzyszy bardzo wysoka temperatura. To najczęstsza przyczyna pożarów urządzeń elektrycznych. Wyładowania łukowe powstają na skutek zbliżenia elementów pod napięciem na zbyt małą odległość. W sprawnym urządzeniu elektrycznym nie powinny występować (poza silnikami elektrycznymi, w których konstrukcji to przewidziano), ale jeśli uległo ono uszkodzeniu mechanicznemu i jego elementy się przemieściły, może dochodzić do iskrzenia. Dlatego gdy zdarzy ci się upuścić takie urządzenie lub silnie nim uderzyć, przed dalszym użytkowaniem oddaj je do sprawdzenia w serwisie.

Przyczyną powstawania łuku elektrycznego może być też kurz i brud, korozja czy zestarzenie się izolacji. Dlatego urządzenia elektryczne, zwłaszcza o znacznym poborze mocy, należy systematycznie konserwować, a najlepiej poddawać okresowym przeglądom.

Iskrzenie występuje także w przypadku rozluźnienia styków – zdarza się to między innymi we wtyczkach i gniazdkach, zwłaszcza nie najlepszej jakości. Łatwo ulegają uszkodzeniu, gdy wtyczkę wyciąga się, szarpiąc za przewód – nie należy tak robić. Zawsze powinno się ciągnąć za wtyczkę, a drugą ręką przytrzymywać obudowę gniazdka. Natomiast podłączając przewód elektryczny, trzeba zadbać o to, żeby nie miał kontaktu z ostrymi krawędziami i gorącymi przedmiotami, które mogłyby go uszkodzić. Gdy mimo wszystko do tego dojdzie, należy taki przewód wymienić.