Rewitalizacja - sposób na zaadaptowanie starych dzielnic największych miast

Materiały partnera Ultra Relations

Rewitalizacja historycznych przestrzeni zlokalizowanych w dużych aglomeracjach miejskich nie może być przeprowadzona w oderwaniu od zastanego i społecznie zaakceptowanego kontekstu architektonicznego.

Zadaniem projektantów jest więc wypracowanie koncepcji, która łączy współczesne potrzeby społeczne przy jednoczesnym poszanowaniu historycznego charakteru danej przestrzeni. Umiejętne połączenie tych dwóch czynników stało się jednym z najbardziej widocznych trendów współczesnej architektury, o czym najlepiej świadczą liczne przykłady, które z łatwością znajdziemy nie tylko w Europie, ale też w Polsce.

- Historyczne elementy zabudowy powinny być zintegrowane z nową tkanką - mówi Jakub Bladowski, prezes zarządu sopockiej pracowni architektonicznej Roark Studio.

- Decyzja o tym, jakie funkcje można wprowadzić na przekształcany teren, powinna być oparta na strategii rewitalizacji. Zwykle jest to szereg różnych funkcji, które stanowią swoistą mieszankę mającą za zadanie wprowadzić życie w dany teren: usługi i biura, które funkcjonować będą w zwyczajowych godzinach pracy, mieszkania, których użytkownicy korzystać będą z udogodnień dzielnicy oraz szereg usług kulturalnych i rekreacyjnych, które mieszkańców ”wyciągną z domów” a pracowników biur zatrzymają na terenie dłużej niż tylko w godzinach pracy. Proporcje tej mieszanki zależne są od miejsca i szerokiej analizy terenu – nierzadko obejmującej całe miasto – dodaje.

Przykładem udanej rewitalizacji może być angielskie Docklands – dzielnica portowa położona we wschodnim Londynie.

Miejsce to zostało niemal doszczętnie zniszczone podczas bombardowań II wojny światowej. Tereny doków, które nie były zdolne do pełnienia swojej funkcji przez długie lata pozostawał niezagospodarowany. Dopiero w 1981r. opracowano projekt, który całkowicie zmienił charakter tego miejsca. Jego dominantą jest obecnie Canary Wharf - największy kompleks biurowy w Wielkiej Brytanii.

To właśnie tu mieszczą się siedziby największych banków komercyjnych oraz przedsiębiorstw medialnych, przez co obiekt bez problemu konkuruje ze słynnym City of London o miano biznesowego centrum Londynu. Warto zaznaczyć, że ta część miasta stała się również popularnym miejscem do życia, o czym najlepiej świadczy fakt, że w ciągu ostatnich 20 lat liczba mieszkańców Docklands się podwoiła.

Kolejną tego typu inwestycją jest norweskie Aker Brygge - dzielnica Oslo znajdująca się w ścisłym centrum miasta.

Główną atrakcją turystyczną jest malownicze molo, przy którym znajdują się liczne restauracje serwujące przede wszystkim skandynawskie i francuskie potrawy. Dopełnieniem krajobrazu nowo powstałej dzielnicy są promy, które kursują do zatoki Oslofjorden przez 365 dni w roku. Wśród kulturalnych atrakcji Aker Brygge wymienić należy przede wszystkim Centrum Pokojowej Nagrody Nobla oraz Muzeum Sztuki Nowoczesnej im. Astrupa Fearnleya. Ponadto, w promieniu 400 m znajdziemy też takie atrakcje jak Oslo City Hall Gallery, Oslo's Harbour Promenade czy Oslo Fjord.

Jednym z najbardziej charakterystycznych przykładów rewitalizacji jest również niemieckie HafenCity. Koncepcja stworzenia nowej dzielnicy Hamburga w miejscu dawnych terenów przemysłowych była jednym z najciekawszych europejskich projektów urbanistycznych ostatnich lat. Procesy rewitalizacyjne objęły teren o powierzchni 150 ha. W ramach prac wybudowano nowe obiekty biurowe, apartamentowce, hotele, muzea, skwery, parki i promenady. Odrestaurowano również stare magazyny, które otrzymały nowe funkcje.

Głównym założeniem projektu było przywrócenie do życia od dawna nieużywanych terenów, czego efektem było powiększenie użytkowej powierzchni śródmieścia o ok. 40 proc. Nową dzielnicę podzielono na 9 części zróżnicowanych pod względem pełnionych funkcji. O historycznym charakterze tego miejsca przypomina natomiast marina pełna zabytkowych jachtów oraz odrestaurowane portowe dźwigi.

Renesans postindustrialnych terenów można zaobserwować również w naszym kraju. Na przestrzeni ostatnich lat trend ten stał się u nas na tyle popularny, że rewitalizacje dawnych przemysłowych terenów można odnaleźć w niemal każdym większym mieście. Wszystko zaczęło się w 2000 r. kiedy zaczęto wdrażać liczne programy rewitalizacji historycznych dzielnic największych miast. W efekcie miejsca, które przez całe dziesięciolecia stały puste i odstraszały swoimi wątpliwymi walorami estetycznymi, zyskały nowe życie i ponownie zaskarbiły sobie sympatię mieszkańców i turystów.

Przykładem realizacji tego trendu może być OFF Piotrkowska Center, które po rewitalizacji stało się jednym z najmodniejszych miejsc Łodzi. Ten wielofunkcyjny kompleks usługowy powstał w miejscu, gdzie dawniej mieściła się przędzalnia Franciszka Ramisha - jednego z najbogatszych mieszkańców miasta w okresie XX-lecia międzywojennego.

Rewitalizacja objęła tu niespełna 13 tys. m2, na których obecnie znajdują się kluby muzyczne, restauracje, pracownie artystyczne czy przestrzenie wystawiennicze. OFF Piotrkowska Center jest również często wybierane do organizacji imprez masowych. Dzięki tak zróżnicowanej ofercie, miejsce to stało się ważnym punktem na towarzyskiej i biznesowej mapie ścisłego centrum Łodzi.

Jednym z najciekawszych przykładów rewitalizacji terenów poprzemysłowych są krakowskie Dolne Młyny. Miejsce to już od dawna uznawane jest za swoiste "miasto w mieście". Historia Dolnych Młynów rozpoczęła się w 1871, kiedy powstała tu fabryka cygar, która funkcjonowała tu nieprzerwanie przez kolejne 100 lat. Następnie przejęły ją władze sowieckie, które podpisały umowę z koncernem Philip Morris - producentem papierosów marki Marlboro. Produkcja zakończyła się w 2002 r.

Następnie obiektem zaopiekowała się Fundacja Tytano, która opracowała projekt rewitalizacji Dolnych Młynów.

Głównym założeniem było stworzenie centrum kulturalnego, skierowanego przede wszystkim dla społeczności lokalnej, odseparowanej od turystycznego gwaru Rynku. Zorganizowano więc konkurs, w którym wyłoniono wyłącznie usługodawców i przedsiębiorców mogących odpowiedzieć na realne potrzeby mieszkańców okolic śródmieścia. W efekcie na terenie o powierzchni ponad 15 tys. m2 możemy znaleźć liczne restauracje, bary z kraftowym piwem, kluby muzyczne, boiska sportowe a nawet kino pod chmurką. Wielość atrakcji sprawiła, że w świadomości mieszkańców Dolne Młyny uchodzą za "miejsce, które nigdy nie śpi".

Gdańskie Młode Miasto to przestrzeń, która w niedalekiej przyszłości może zyskać miano najgłośniejszej rewitalizacji w Polsce. Założeniem deweloperów jest wypełnienie terenów dawnej Stoczni Gdańskiej wysokiej jakości architekturą, współgrającą z zabytkowymi halami produkcyjnymi. Efektem tych działań ma być powstanie zupełnie nowej dzielnicy położonej w ścisłym centrum miasta. Na terenie o powierzchni 70 ha mają powstać nowe przestrzenie publiczne m.in. 12 nowych placów, liczne hotele, obiekty biurowe, budynki mieszkalne a także punkty gastronomiczne. Według szacunków, Młode Miasto ma stać się nową przestrzenią mieszkalną, wypoczynkową i komercyjną dla ponad 50 tys. ludzi.

Na terenie nowej dzielnicy, znajdującej się w bezpośrednim sąsiedztwie Głównego Miasta, powstały już pierwsze inwestycje. W 2016 r. ukończono osiedle Brabank, położone w miejscu gdzie dawniej naprawiano jednostki pływające. Nieopodal spółka NDI Development rozpoczęła budowę inwestycji Chlebova Apartamenty, który powstaje w miejscu Germania Brotfabrik - pierwszej przemysłowej fabryki chleba na terenie północnej Polski. Realizacja kolejnych projektów uzależniona jest od procesów administracyjnych. Kolejne prace prawdopodobnie rozpoczną się jeszcze w pierwszej połowie 2020 r.

Materiały partnera Ultra Relations