"Razem, choć osobno". Polska projektantka wzięła udział w międzynarodowym projekcie

Do stworzenia swoich przedmiotów projektanci mogli wybrać spośród trzech zrównoważonych gatunków amerykańskiego drewna liściastego: czerwonego dębu, klonu lub wiśni. Stowarzyszenie Handlowe Amerykańskiego Przemysłu Drewna Liściastego (American Hardwood Export Council – AHEC), wiodący zakład produkcji mebli Benchmark Furniture oraz Muzeum Designu rzucili projektantom wyzwanie stworzenia stołów i siedzisk na użytek własny, dostosowany do nowego trybu życia i pracy w lub z domu. Jak zawsze w odniesieniu do projektów realizowanych wspólnie przez Benchmark i AHEC, tak i w tym przypadku podstawą projektu "Connected" było przesłanie zrównoważonego rozwoju.

Kiedy pandemia koronawirusa istotnie zmieniła sposób, w jaki wszyscy żyjemy, pracujemy i nawiązujemy kontakty z innymi ludźmi, twórcy projektów użytkowych oraz ich wykonawcy zmuszeni zostali do dostosowania swoich metod działania i wykorzystania w pracy nowych technologii. Pozwoliły im one na współpracę na odległość, a często także wykonywanie zadań w improwizowanych na szybko domowych biurach.

Niezwykła instalacja w londyńskim Muzeum Designu prezentuje efekty wyjątkowego eksperymentu, którego celem jest przesuwanie granic twórczych związanych z wykorzystaniem amerykańskich gatunków drewna liściastego oraz zbadanie, w jaki sposób projektanci i wykonawcy mebli dostosowali swoją pracę do ograniczeń wynikających z lockdownu.

Od projektantów oraz rzemieślników zakładu Benchmark projekt wymagał innowacyjnego podejścia do realizacji zadań, opierającego się wyłącznie na komunikacji zdalnej, w tym m.in. udziału w licznych wideokonferencjach, dzięki którym możliwe było urzeczywistnienie wizji twórczych projektantów. Takie podejście oznaczało konieczność obdarzenia rzemieślników w zakładzie pełnym zaufaniem, ponieważ projektanci pozbawieni byli fizycznego kontaktu ze swoimi przedmiotami podczas ich wytwarzania w zakładzie.

Projektanci zaproszeni do udziału w projekcie „Connected” to: Maria Jeglińska-Adamczewska (Polska), Ini Archibong (Szwajcaria), Maria Bruun (Dania), Jaime Hayon (Hiszpania), Heatherwick Studio (Wielka Brytania), Sebastian Herkner (Niemcy), Sabine Marcelis (Holandia), Studiopepe (Włochy) oraz Studio Swine (Wielka Brytania/Japonia).

Reakcje projektantów na wytyczne projektu okazały się niezwykle różnorodne, a przy tym osobiste. Wśród nich znalazły się odważne wykończenia naturalne oraz barwione, które w zupełnie nowy sposób nadają charakteru amerykańskim gatunkom drewna użytym w projekcie. Każdy z projektantów podszedł do zadania nieco inaczej, uwzględniając w swoich propozycjach wysoki poziom złożoności wykonania oraz kładąc ogromny nacisk na dbałość o szczegóły.

– Nieodmiennie zadziwia mnie, że mimo przekazania projektantom takiego samego zadania otrzymaliśmy dziewięć zupełnie różnych, a przy tym niesamowicie kreatywnych interpretacji. Potencjał tych trzech gatunków amerykańskiego drewna liściastego jest wyjątkowy, a pracownicy zakładu Benchmark doskonale poradzili sobie z niektórymi dość złożonymi projektami; wyniki wspólnych prac są niezwykłe – powiedział David Venables, dyrektor AHEC na Europę.

– To prawdziwa ewolucja w naszym podejściu do pracy: pracownicy zakładu produkcji mebli poświęcili wiele godzin na wideokonferencje z projektantami, dzięki czemu mieli pewność, że realizują wszelkie szczegółowe oczekiwania projektantów. To jednocześnie dowód na to, że zamknięcie w domach podczas pandemii nie wpływa negatywnie na ludzką kreatywność i twórczość. Z niecierpliwością oczekuję momentu, w którym projektanci po raz pierwszy ujrzą swoje prace na wystawie – dodał David Venables.

Justin McGuirk, naczelny kurator w Muzeum Designu, tak skomentował projekt: – Zlecenie dziewięciu projektantom produkcji mebli z drewna nie jest czymś szczególnie oryginalnym. Ale nie żyjemy w normalnych czasach. Wszyscy spędzamy bardzo dużo czasu w domu i musimy dostosowywać się do nowych sposobów pracy. Pandemia zmusiła każdego z naszych projektantów do nowego spojrzenia na swoje domowe biuro czy warsztat i swoje rzeczywiste potrzeby. Projekt "Connected" okazał się dla nich rzadką okazją do zaprojektowania czegoś dla siebie, przy czym głównym wyzwaniem było zdanie się w całości na komunikację cyfrową. Taki projekt nie mógł być bardziej odpowiedni do aktualnej sytuacji i jesteśmy zachwyceni uzyskanymi efektami prac.

– Gdy powoli kończyliśmy prace w naszym warsztacie fascynująca była możliwość zaobserwowania, jak sprawdziło się tworzenie na odległość. Stopniowo zauważaliśmy rosnące zaufanie projektantów do naszych pracowników, co było dla nas wszystkich niezwykle satysfakcjonujące – powiedział Sean Sutcliffe, współzałożyciel zakładu Benchmark Furniture.

– Kiedy przeszliśmy od projektowania mebli do ich produkcji, pozostawaliśmy z projektantami w bliskim kontakcie przez telefon, łącze wideo oraz zdjęcia – projektanci z czasem nauczyli się ufać ocenie naszych pracowników w odniesieniu do wyglądu, odczuć dotykowych i ogólnych opinii dotyczących tworzonych przedmiotów. Pojawiły się pewne wyzwania związane z ustaleniami w zakresie wybarwień drewna z uwagi na różne ustawienia ekranów – podobna sytuacja dotyczyła też tekstur. Jednak najtrudniej było przekazać fizyczność danego mebla – jego skalę i masę, zgodnie z naszymi odczuciami, kiedy znajdowaliśmy się w jego pobliżu – dodał Sean Sutcliffe.

– Projekt pokazał nam, że proces tworzenia na odległość funkcjonuje poprawnie, a dodatkowo pojawiają się pewne wyraźne korzyści związane z ograniczaniem śladu węglowego, zwłaszcza z uwagi na ograniczenie podróży międzynarodowych – powiedział Sean Sutcliffe. – Z niecierpliwością czekamy na opinie projektantów, którzy po raz pierwszy będą mogli zasiąść do swoich gotowych stołów podczas otwarcia wystawy w Muzeum Designu w dniu 10 września 2020 roku.

Wystawa "Connected" będzie dostępna dla zwiedzających w Muzeum Designu w ramach Londyńskiego Festiwalu Designu w dniach od 11 września do 11 października 2020 r.

Uwaga: na tę tymczasową instalację wstęp mają jedynie okaziciele biletów na wystawę "Electronic: From Kraftwerk to The Chemical Brothers".

Wirtualna wersja instalacji będzie dostępna na stronie connectedbydesign.online od dnia 12 września 2020 r.

DLACZEGO DREWNO?

Drewno to odnawialny i łatwy do ponownego przetworzenia materiał. Może być wykorzystane zarówno jako surowiec do produkcji różnorodnych przedmiotów, jak i jako paliwo; ma niewielki wpływ na otoczenie i jednocześnie jest magazynem dwutlenku węgla. Twarde w stosunku do masy, drewno jest materiałem przyjemnym w dotyku, wszechstronnym i atrakcyjnym wizualnie, wnosząc ciepło do wnętrz i korzystnie oddziałując na zdrowie ludzi. Świat stoi w obliczu stale przyrastających na sile skutków zmian klimatycznych i nadmiernej konsumpcji materiałów o znaczącym wpływie na środowisko, dlatego tak ważne jest, abyśmy wszyscy częściej korzystali z naturalnie odnawialnych zasobów oferowanych przez przyrodę.

Wybory dokonywane przez konsumentów, projektantów i producentów w zakresie materiałów i surowców mają bezpośredni wpływ na skład i trwałość lasów. W projekcie "Connected" wykorzystane zostały trzy piękne i rzadko używane gatunki drewna: amerykański dąb czerwony, wiśnia i klon, kwestionując tym samym założenie, że jedynymi "właściwymi" surowcami są "oczywiste" gatunki drewna.

Amerykański dąb czerwony, wiśnia i klon to trzy zrównoważone gatunki drewna obficie porastające amerykańskie lasy liściaste, ciągnące się od Maine na północy kraju, aż po Missisipi na południu, zajmując przy tym część środkowego zachodu. Stanowią 30 proc. zasobów amerykańskiego drzewostanu liściastego, przyczyniając się do jego różnorodności i zrównoważonego rozwoju. Najbardziej rozpowszechniony z nich jest czerwony dąb amerykański, a klon miękki jest gatunkiem najszybciej odrastającym. Dzięki możliwościom zastosowania obróbki cieplnej i różnorodnych wykończeń, wszystkie trzy gatunki są niezwykle wszechstronne.

OPIS POSZCZEGÓLNYCH PROJEKTÓW

Arco, Maria Jeglińska-Adamczewska (Polska)

Użyty gatunek drewna: wiśnia amerykańska

Siedzisko i stół Arco czerpią inspirację z rzeźbiarskich form i architektury benedyktyńskich opactw. Podkreślając wyrazistą krzywą, stół wykonany został z najlepszej klasy amerykańskiej wiśni, ze starannie dopasowanymi pod względem usłojenia deskami obrobionymi mechanicznie. Ustawione pod kątem w stosunku do blatu nogi stołu mają nietypowy kształt ćwierćksiężyców, zapewniając odpowiedni rozkład naprężeń na blacie dzięki metalowym wstawkom.

Wyprofilowane krzesło odpowiada krzywiznom ciała. Mimo że z wyglądu wszystko wydaje się strukturalnie proste, decyzje konstrukcyjne (np. dotyczące pasowania ramy) podkreślają wysoki stopień zaawansowania produkcyjnego. Boczne panele krzesła wykonane są techniką klepkową, zaczerpniętą z bednarstwa, przez co mebel podkreśla urodę wiśni amerykańskiej.

Kadamba Gate, Ini Archibong (Szwajcaria)

Użyte gatunki drewna: wiśnia amerykańska, czerwony dąb amerykański oraz modyfikowany termicznie dąb czerwony

Kadamba Gate opiera się na silnej narracji, która kieruje wyborem surowca oraz konstrukcją samego przedmiotu. Zarówno stół jak i ława zostały zaprojektowane jako meble do stosowania na zewnątrz. Stół posiada metalową podstawę i ramę, która podtrzymuje blat. Oskrzynia wykonana jest z różnej długości wytłoczeń o nieregularnych kształtach, inspirowanych Groblą Olbrzyma w Irlandii Północnej. Ten element stołu powstał z połączenia surowców – amerykańskiego dębu czerwonego, amerykańskiej wiśni i modyfikowanego termicznie czerwonego dębu. Blat stołu jest laminowany i maszynowo wykończony, z błyszczącym kolorowym wykończeniem epoksydowym i misternie wykonanymi, możliwymi do ewentualnego usunięcia detalami z mosiądzu, które dodatkowo spełniają funkcję odpływów wody podczas użytkowania stołu na zewnątrz.

Ława cechuje się podobną konstrukcją co stół, z metalową ramą otoczoną drewnianymi wytłoczeniami. Górna jej powierzchnia została wyposażona w subtelną komorę odpływową, a przykrywana jest roślinnie barwionym skórzanym obiciem z obszytym obwodem, wykonanym przez specjalistów w zakresie elementów skórzanych – Bill Amberg Studio.

Nordic Pioneer, Maria Bruun (Dania)

Użyty gatunek drewna: klon amerykański

Kolekcja Nordic Pioneer to mistrzowski przykład zastosowania stylu skandynawskiego. Prostota zarówno samego siedziska, jak i rozkładanego stołu wynika z celowego ograniczenia dodatków, co sprawia, że na pierwszy plan wysuwa się sam materiał i konstrukcja mebli.

Stół w całości wykonany z amerykańskiego klonu zawiera kluczowy element projektowy w postaci eleganckiego drewnianego zawiasu, który biegnie wzdłuż blatu, umożliwiając jego podnoszenie i opuszczanie. Komponenty zawiasu zostały wytoczone i nawiercone z dokładnością do ułamka milimetra, gwarantując tym samym płynność ruchów. Toczone, zaokrąglone nóżki kontrastują z kwadratowym przekrojem nogi stołu, a subtelne prowadnice nóg podtrzymujących blat zostały wytłoczone w spodniej jego części.

Siedzisko nawiązuje do funkcjonalnych linii stołu, a wyposażone w zaokrąglone poduszki sztaplowane stołki wykonane zostały z litego klonu.

Mesamachine, Jaime Hayon (Hiszpania)

Użyty gatunek drewna: wiśnia amerykańska

Mesamachine to ambitna, wieloelementowa konstrukcja, tworząca wspólną przestrzeń do pracy, zabawy, spożywania posiłków i spędzania czasu z rodziną. Podobnie jak szwajcarski scyzoryk, elementy funkcjonalne zestawu można otwierać i wyciągać, zapewniając spełnienie różnorodnych funkcji użytkowych.

Główna oskrzynia stołu ma postać wydrążonego pudła podobnego do kesonu, z żebrami napinającymi biegnącymi wzdłuż całej długości mebla. Różnorodne schowki i wysuwane półki funkcjonują w oparciu o drewniane prowadnice, co wymagało niezwykle precyzyjnego wykonania. Dwa stołki i ława utrzymane są w podobnym stylu, z wyciętymi „uśmiechniętymi buźkami”, co nadaje im aspektu zabawowego. Do produkcji mebla wybrana została wiśnia amerykańska, która pomalowana została bezbarwnym olejem.

Stem, Heatherwick Studio (Wielka Brytania)

Użyty gatunek drewna: klon amerykański

Stem zwraca szczególną uwagę na biofilię, umieszczając rośliny w zakrzywionych nogach z klonu amerykańskiego poddanych obróbce na maszynie CNC, przymocowanych zaciskami do szklanego blatu. Po 3 miesiącach spędzonych przy tym samym biurku podczas licznych wideokonferencji, pracownicy studia zapragnęli powrotu do natury, a przestrzeń wokół siebie zaczęli postrzegać jako mini studio telewizyjne - to, co znajduje się za daną osobą i wokół niej może być teraz obserwowane przez cały świat.

Początkowo inspiracją było rzemiosło wyrobu drewnianych łyżek. Ta sama zasada została zastosowana w odniesieniu do regału z wyprofilowanymi drewnianymi słupkami i szklanymi półkami. Siedzisko z kolei jest tapicerowane futrem gotlandzkim, z wyprofilowaną podstawą nawiązującą do pozostałych elementów.

Stammtisch, Sebastian Herkner (Niemcy)

Użyte gatunki drewna: amerykański dąb czerwony i klon

Dzięki organicznej i modułowej formie, projektant chciał stworzyć krajobraz, w którym spotykają się różne elementy jego dnia. Nazwę "Stammtisch" tłumaczy się jako „stół stałych bywalców” – miejsce cotygodniowych spotkań przyjaciół i rodziny. Wykorzystując starannie dobrane materiały, stół został wykonany z bielonego czerwonego dębu, wykończonego naturalnym matowobiałym olejem. Duża taca powstała z wędzonego klonu amerykańskiego, pokrytego matowym bezbarwnym olejem naturalnym. Stołki i mała taca wykonane są z opalanego czerwonego dębu.

Drewno na blat i inne elementy zostały uformowane wrzecionowo, nadając im charakterystyczny kształt, kluczowy dla tego projektu. Komponenty zostały starannie połączone i posklejane, a projekt ukazuje grę kontrastujących kierunków słojów blatu i ruchomych tac, które biegną po ukosie wzdłuż całego blatu.

Candy Cubicle, Sabine Marcelis (Holandia)

Użyty gatunek drewna: klon amerykański

Candy Cubicle to zestaw, który przechodzi z "trybu pracy" w "tryb ukrycia" dzięki znajdującemu się w środku elementowi zaskoczenia, inspirowanego sceną z walizką w filmie "Pulp Fiction". Powierzchnie zewnętrzne wykonane zostały z fornirów z amerykańskiego klonu, pomalowanych białym olejem.

W środku znajdują się przegrody na książki i komputer, wykonane z tej samej okleiny klonowej, ręcznie polerowanej, pokrytej żółtym lakierem o wysokim połysku. Kiedy zestaw jest otwarty, oczom użytkownika ukazuje się jaskrawy kolor, choć z widocznym przez lakier usłojeniem klonu. Całość postawiona została na dopasowanych kolorystycznie żółtych kółkach, które pozwalają na łatwe zamknięcie zestawu po zakończonym dniu pracy. Siedzisko w postaci okrągłego stołka wykonane jest z nakładanego na siebie i toczonego litego klonu, z dopasowanymi kółkami.

Pink Moon, Studiopepe (Włochy)

Użyty gatunek drewna: klon amerykański

Pink Moon to rodzaj zabawy z ideą cykli odnowy i nowych początków, zainspirowany wiosennym różowym księżycem. Konstrukcja mebla łączy kontrastujące ze sobą intarsje na nogach stołu ze współczesnym siedziskiem, inspirowane ramkami do obrazów szkockiego projektanta, architekta i malarza – Charlesa Renniego Mackintosha.

Do wykonania tego elementu wybrany został klon amerykański. Na początku zapadły decyzje w zakresie wyboru drewna, a następnie na obrabiarce CNC wycięte zostały intarsje na nogi. Elementy te zostały następnie zabejcowane i zaolejowane, co sprawiło, że wykończenia te dokładnie zabarwiły drewno. Blat został złożony z desek, a następnie wycięty na CNC do odpowiedniej formy inspirowanej naturą. Nogi zostały połączone skośnie, a następnie ułożono kontrastujące ze sobą intarsje.

Niecodzienne oparcie krzesła wykonane jest z dużego klonowego "księżyca", wykończonego na CNC w dwóch częściach, które następnie zostały nawiercone pod tylne nogi, a później zabejcowane. Po bezszwowym połączeniu tych dwóch elementów Różowy Księżyc spoczął na ramie inspirowanej pracami Mackintosha.

Humble Administrator’s Chair and Table, Studio Swine (Wielka Brytania/Japonia)

Użyte gatunki drewna: amerykański dąb czerwony i wiśnia

Projektanci ze Studio Swine zaprojektowali stół i siedzisko w stylu tronu inspirowane tradycyjnymi chińskimi ogrodami i archetypem krzesła Ming. Spędziwszy lockdown w swoim tokijskim domu projektanci zapragnęli zaczerpnąć z natury, chcąc pokazać drewno w najczystszej jego postaci. Na potrzeby wykonania solidnego siedziska i tylnej nogi wybrana została amerykańska wiśnia, o ciepłych i karmelowych odcieniach, podczas gdy do produkcji zakrzywionych nóg przednich, podłokietników oraz oparcia wybrany został gięty pod wpływem pary czerwony dąb. Proces gięcia drewna pod wpływem pary do wykonania podłokietników był ambitnym i skomplikowanym zadaniem, ponieważ pojawiła się konieczność wygięcia surowca w dwóch osiach – stworzenie tej niezwykłej formy wymagało zaangażowania sześcioosobowego zespołu rzemieślników i specjalnie skonstruowanego przyrządu.

Stół wykonany jest z gładkiego, czystego kawałka wiśni amerykańskiej, z prostym profilem usłojonej nogi widocznym w otworze na blacie. Wsuwana półka na laptopa działa jako wzmocnienie konstrukcji stołu.

www.connectedbydesign.online
#connectedbydesign