Przycinanie krzewów i drzew ozdobnych. Czym i w jaki sposób właściwie przycinać gałęzie?

„Jak można przechodzić koło drzewa i nie być szczęśliwym, że się je widzi?” – powiedział kiedyś słynny rosyjski wieszcz, Fiodor Dostojewski. Trudno nie przyznać mu racji. Drzewa i krzewy nie tylko zdobią krajobraz wyjątkowymi kształtami, ale też znacząco poprawiają samopoczucie. W jaki sposób? Zieleń drzew wprawia nas w dobry nastrój, a częste przebywanie wśród nich niweluje stres i zapobiega stanom depresyjnym. Nie można też bagatelizować roli drzew i krzewów w służbie środowisku. Te strzeliste rośliny działają jak naturalny filtr oczyszczający powietrze ze smogu i szkodliwych dla zdrowia metali ciężkich.

Aby drzewa i krzewy mogły spełniać swoje funkcje, należy o nie odpowiednio dbać. Podstawą pielęgnacji drzew i krzewów ozdobnych jest systematyczne przycinanie. Zadanie wydaje się trudne, ale w rzeczywistości poradzi sobie z nim nawet początkujący adept ogrodnictwa. Wystarczy odrobina wiedzy i odpowiednio dobrany sprzęt, żeby drzewa i krzewy ogrodowe cieszyły nas swoim pięknem przez wiele lat.

Jak dobrać odpowiedni sprzęt do przycinania drzew i krzewów?

Czym ciąć pędy krzewów i grube gałęzie drzew? Żeby cała operacja przebiegła sprawnie i nie zaszkodziła roślinie, należy zaopatrzyć się w odpowiedni sprzęt przeznaczony do takich czynności. Na rynku ogrodniczym znajdziemy całą gamę sekatorów, które idealnie sprawdzają się w każdej pracy wymagającej cięcia. Prawdziwym ekspertem na tym polu jest marka Fiskars. Producent sprzętu ogrodniczego oferuje klientom imponujący wybór sekatorów, zróżnicowanych pod względem stopnia wydajności cięcia, ergonomii i trwałości.

W portfolio marki Fiskars znajdziemy trzy nowe linie narzędzi do przycinania drzew i krzewów. Najbardziej zaawansowana linia X-series™ przeznaczona jest dla doświadczonych ogrodników, którzy potrzebują narzędzi ręcznych o najwyższej mocy cięcia i wytrzymałości. Dzięki nim pielęgnacja roślin stanie się jeszcze przyjemniejsza. Nowe sekatory X-series™ osiągają najwyższą wydajność cięcia w swojej klasie. A wszystko dzięki innowacyjnemu mechanizmowi PowerGear™, który zwiększa siłę cięcia trzykrotnie w porównaniu ze standardowymi mechanizmami. Natomiast unikalna obrotowa rączka ułatwia pracę całą dłonią, zmniejszając jej obciążenie przy zachowaniu najwyższej efektywności.

Seria Plus™ to narzędzia średniej klasy do codziennego użytku. Wyróżnia je technologia Power-Lever™, która wspomaga siłę cięcia potrzebną do pracy. Natomiast dźwignia SmartFit™ reguluje szerokość rozstawu rękojeści sekatora, zapewniając łatwe i wygodne użytkowanie bez względu na rozmiar dłoni.

Z kolei linia Solid™ to sprzęt idealny do łatwych prac pielęgnacyjnych. Sekatory te są komfortowe w użyciu dzięki lekkiej i wytrzymałej rękojeści z tworzywa FiberComp™.

W przypadku cięcia grubych gałęzi i konarów, gdzie potrzebna jest siła dwóch rąk, zaleca się użycie sekatora dwuręcznego. W tej roli doskonale sprawdzą się modele z serii PowerGear™X firmy Fiskars – wyposażone w mechanizm przekładniowy zwiększający trzykrotnie siłę cięcia. Dzięki temu praca narzędziem jest wyjątkowo komfortowa.

Ponadto sekatory Fiskars możemy podzielić na nożycowe i kowadełkowe. Te pierwsze doskonale sprawdzą się w przypadku delikatnego przycinania cienkich, świeżych pędów i gałązek. Po sekator kowadełkowy warto sięgnąć, kiedy musimy przyciąć suche i twarde gałęzie.

Pielęgnacja krzewów ozdobnych krok po kroku

Jaśminowiec, lilak, bukszpan wiecznie zielony, forsycja, pięciornik, tawuła, dereń – każdy z tych krzewów wymaga regularnego podcinania, żeby mógł rosnąć zdrowo i wciąż wypuszczać młode pędy. Rośliny ozdobne podcina się co roku, wczesną lub późną wiosną (dokładna pora zależy od gatunku krzewu i jego cyklu kwitnienia), żeby wspomóc ich wzrost, zagęścić, poprawić kondycję i utrzymać piękną, zwartą formę. Co parę lat krzewy wymagają tzw. odmłodzenia. Należy wtedy usunąć stare, uszkodzone i słabe pędy, żeby pobudzić roślinę do regeneracji. W miejsce uciętych gałązek wyrastają młode pędy, które wkrótce potem pokryją się listkami i kwieciem.

Nie ma jednej uniwersalnej techniki przycinania krzewów. To, w jakiś sposób i jak mocno je skracać, jest kwestią bardzo indywidualną, uzależnioną od gatunku. Na przykład forsycje przycina się tuż po kwitnieniu, można skracać o połowę jedynie te pędy, na których znajdowały się kwiaty. Dereń wymaga przycinania wczesną wiosną. Wówczas krzewy przycinamy dość obficie, 10–20 cm nad ziemią. Przycinanie lilaków również powinno odbywać się po kwitnieniu - należy usunąć kwiatostany, które w przeciwnym razie mogłyby osłabić liście rośliny. Tawuły japońskie tniemy wczesną wiosną, nawet do połowy ich długości.

Warto pamiętać, że w przypadku przycinania krzewów ważny jest umiar. Zbyt silne i głębokie cięcia mogą prowadzić do powstawania licznych, bujnych odrostów, które zaburzają pokrój rośliny. Podczas cięcia należy także zwracać baczną uwagę na kierunek, w jakim ustawiamy sekator. Pędy rosnące skośnie ścinamy prostopadle do ich wzrostu. Z kolei pędy rosnące pionowo najlepiej ciąć na skos. W każdym przypadku należy ciąć rośliny tak, żeby rana nie była zbyt głęboka i szybko zaschła. Nie wolno szarpać, łamać i obrywać pędów, bo może to spowodować infekcję i stopniowe obumieranie krzewu.

Do cięcia świeżych i młodych gałązek należy używać sekatorów nożycowych, zaś do cięcia suchych, obumarłych gałęzi – sekatorów kowadełkowych.

Jak prawidłowo pielęgnować i przycinać drzewa w ogrodzie?

Regularne, coroczne przycinanie drzew to podstawowy krok w ich pielęgnacji. Pamiętajmy jednak, żeby robić to z głową i w sposób przemyślany. Nie chodzi o to, żeby podcinać każdą gałąź, a jedynie usuwać te części, które są chore, obumarłe i uschnięte. Każde cięcie niesie za sobą dużą zmianę w rozwoju drzewa, a nieumiejętnie przeprowadzony zabieg może mu bardzo zaszkodzić. Najczęściej gałęzie drzew przycina się dla ich lepszej kondycji i korygowania kształtu, chociaż w wyjątkowych przypadkach powodem może być także współgranie z innymi elementami krajobrazu lub lepszy dostęp do światła.

Rutynowe, coroczne przycinanie drzew najlepiej wykonywać zaraz po zimie albo wczesną wiosną, jednak nie ma żadnych reguł czasowych dotyczących usuwania pojedynczych, obumarłych części gałęzi – taką czynność możemy wykonywać przez cały rok, bez obaw, że wpłynie to negatywnie na kondycję drzewa.

Bardzo ważna jest odpowiednia technika cięcia. W przypadku dojrzałych drzew gałęzie należy usuwać tuż za ich obrączką, przy pniu. O tym, jak dużo żywej tkanki można usunąć jednorazowo, decyduje wiek, rozmiar i gatunek drzewa. Co ciekawe, młode drzewa znoszą cięcia znacznie lepiej niż okazy dojrzałe. Uniwersalna zasada dotycząca wszystkich drzew mówi, że nie należy usuwać więcej niż 25 proc. masy korony drzewa podczas jednorazowego przycinania. Warto mieć jednak na uwadze fakt, że w przypadku mocno wiekowych drzew ilość usuniętej tkanki powinna być jeszcze mniejsza.

Każde przycinanie drzewa pozostawia rany, jednak eksperci zgodnie przyznają, że zabezpieczanie miejsc po cięciach wcale nie zmniejsza ryzyka zakażeń i butwienia drzew. Znacznie lepiej pozostawić na roślinie więcej mniejszych ran niż jedną dużą i głęboką. Dlatego zamiast usuwać gruby konar, skup się na podcinaniu cienkich gałęzi, które szybciej się zagoją, bez ryzyka infekcji.

Choć każde cięcie to duża ingerencja w strukturę rośliny, regularne przycinanie drzew jest niezbędne do prawidłowego wzrostu i korzystnie wpływa na ich rozwój. Dzięki właściwej technice przycinania nie tylko pomożemy roślinie zachować witalność przez wiele lat, ale także zadbamy o jej wygląd i komfort wzrostu w stosunku do otoczenia. Z odpowiednim zestawem narzędzi nasze drzewa i krzewy będą prawdziwą ozdobą ogrodu przez wiele lat.