Pierwsze wiosenne kwiaty. Już są!

Pierwszymi zwiastunami zmiany pory roku są ranniki zimowe. Niewysokie, osiągają nie więcej niż 15 cm, latem łatwo byłoby je przegapić. Za to na tle szarej ziemi i spłachetków śniegu ich żółte kwiaty są doskonale widoczne. Ranniki rozkwitają już na początku marca, czasem nawet pod koniec lutego. Pod tym względem niewiele występujących w Polsce roślin może się z nimi równać. Bywają więc wysiewane w ogródkach działkowych, niekiedy można też znaleźć dziko rosnące rośliny. Nie doczekały się jednak wielkiego zainteresowania ze strony ogrodników. Może ze względu na skromny pokrój?

Więcej uwagi przyciągają krzewy oczarów. Nazwa dobrze pasuje do wrażenia, jakie robią ich pędy pokryte żółtymi, liliowymi albo czerwonymi kwiatami, zwłaszcza gdy tłem są zaspy śniegu. Rozkwitają wczesną wiosną albo w czasie odwilży, ale pierzaste płatki oczarów utrzymują się na gałązkach nawet wtedy, gdy słupek rtęci wskazuje dziesięć stopni poniżej zera. Efektowny wygląd i mrozoodporność sprawiły, że różne odmiany tych roślin są chętnie sadzone w ogrodach, a nawet na tarasach. Pierwsze oznaki wiosny można dzięki temu podziwiać przez okno, nie przejmując się chłodnym wiatrem.

Wcześnie rozkwita też wawrzynek wilczełyko, leśny krzew znany jako silnie trująca roślina – u osób wrażliwych podrażnienia wywołać może już dotknięcie kory. Liliowe kwiaty, a później czerwone owoce są jednak na tyle dekoracyjne, że wyhodowano odmiany ozdobne. Lepiej jednak nie sadzić ich w ogrodach odwiedzanych przez małe dzieci.

Powszechnie znane przebiśniegi pojawiają się nieco później. Zwykle wyrastają z ziemi całymi kępami, czasem tworząc zielono-białe kwietne łąki. Są często sadzone w ogrodach, zwłaszcza że nie wymagają niemal wcale opieki. W Polsce rosną także dziko, w lasach i na górskich polanach. W południowej części kraju przebiega granica jego naturalnego występowania. Dalej na północ zdarzają się miejsca, gdzie występuje jako gatunek zdziczały. Wraz z ocieplaniem klimatu będzie zapewne kolonizował kolejne tereny. Na razie rozkwita od Sycylii po Ukrainę, ale może za jakiś czas będzie sobie radził także w Skandynawii? Choć na pierwszy rzut oka wszystkie przebiśniegi wyglądają podobnie, hodowcy znają różne odmiany tych wczesnych roślin. Niektóre mają kwiaty pełne, z dodatkowymi płatkami. Inne wyróżniają się drobnymi żółtymi czy zielonymi plamkami.

Przebiśniegi mają też bardziej okazałych kuzynów, śnieżyce wiosenne. Są podobne pokrojem, ale większe, mają ok. 30 cm. wysokości. W Polsce w stanie dzikim występują rzadko, zostały wpisane do Czerwonej Księgi. Można je jednak czasem zobaczyć w górach i niektórych lasach. Wielkopolski „Śnieżycowy Jar” jest znany z tych kwiatów, w ciągu dwutygodniowego okresu kwitnienia rezerwat odwiedzany jest przez kilkanaście tysięcy turystów.

Kilkanaście tysięcy turystów na tropie śnieżycy to i tak niewiele w porównaniu z popularnością krokusów. Fioletowe kwiaty są wręcz symbolem Doliny Chochołowskiej. A kiedy przekwitną w niższych partiach gór, można się wybrać wyżej. Wiosna stopniowo wędruje w stronę szczytów, krokusowy sezon trwa więc dość długo. W ogrodach jest z konieczności krótszy. Z punktu widzenia ogrodnika zaletą krokusów są ich małe wymagania. Do dobrego wzrostu potrzebują słońca, ale ziemia nie musi być szczególnie żyzna.

Pod koniec marca albo w pierwszych dniach kwietnia przychodzi kolej na cebulice syberyjskie z intensywnie niebieskimi kwiatami. W tym samym czasie rozkwita też sporo innych roślin, w ogrodzie można z nich skomponować pierwsze wielobarwne kompozycje. Wśród najbardziej znanych kolorów tej palety jest siarkowy odcień żółcieni, typowy dla okazałych krzewów forsycji. Kwiaty pojawiają się na nich jeszcze przed liśćmi, więc gałązki pokryte są tylko złocistymi płatkami. Fioletowe przylaszczki mają niewielkie rozmiary, ale za to rosną dużymi grupami.

Bardzo efektownie wyglądają różne odmiany ciemierników. To zdecydowanie niedoceniane rośliny. Niektóre z nich mają kwiaty białe, inne żółte, różowe, purpurowe albo w cętki. W dodatku łatwo się krzyżują, można więc samodzielnie wyhodować hybrydy wyróżniające się nietypową kolorystyką lub kształtem kwiatów. Najwcześniejsze odmiany zaczynają rozkwitać jeszcze zimą, w tym samym czasie co oczary. Najpóźniejsze ozdabiają ogród jeszcze w maju. Poza najbardziej widowiskowymi gatunkami, na przedwiośniu rozkwita też wiele innych roślin. Śledziennica skrętolistna ze swoimi bladozielonymi płatkami nie przyciąga uwagi, podobnie jak leszczyna, ale gdy dobrze im się przyjrzeć, można zobaczyć zbliżającą się szybko wiosnę.