Licznik energii elektrycznej – co musisz o nim wiedzieć?

Każdy, kto chce wybudować dom i przyłączyć się do sieci elektrycznej, musi złożyć wniosek o wydanie warunków przyłączenia domu do sieci w najbliższym zakładzie energetycznym. W takim wniosku znajdziemy przewidywane zapotrzebowanie mocy, szacunkowe roczne zużycie energii i planowany termin rozpoczęcia jej poboru. Przykładowy wniosek do pobrania znajdziemy na stronie internetowej wybranego dostawcy prądu. Po złożeniu wymaganych dokumentów otrzymujemy warunki wraz z umową o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej. Po wykonaniu przyłącza następuje jego odbiór i podłączenie licznika energii elektrycznej, który montuje się w miejscu dogodnym do odczytu i późniejszej kontroli. Aby pracownicy z zakładu energetycznego mieli ułatwiony dostęp do licznika - montuje się go w skrzynce złącza umieszczonej w linii ogrodzenia lub na zewnętrznej ścianie budynku.

Licznik energii elektrycznej mierzy sumę zużycia energii elektrycznej przez wszystkie odbiorniki w domu, podłączone do prądu. Liczniki mierzą bieżące zużycie mocy (wyrażone w watach) oraz zużytą energię elektryczną w kilowatogodzinach (kWh). W budynkach o dużej kubaturze, charakteryzujących się wysokim zużyciem prądu, zużycie energii elektrycznej podaje się w megawatogodzinach (MWh). Liczniki, w zależności od mocy przyłączeniowej, mogą być jedno- lub trójfazowe. W związku z systematycznie rosnącą liczbą urządzeń w naszych domach, liczniki trójfazowe stały się standardem w domach mieszkalnych.

Liczniki mogą być także dostosowane do rozliczania bieżącego zużycia w taryfie jedno- lub dwustrefowej. W pierwszym wariancie (G11) cena prądu jest stała przez całą dobę, w wariancie drugim (G12) mniej płacimy w określonych godzinach (zwykle między 22.00–6.00 oraz 13.00–15.00), natomiast przez resztę doby obowiązuje droższa stawka niż w przypadku taryfy G11.

W budynkach mieszkalnych znajdziemy dwa rodzaje liczników energii elektrycznej: indukcyjne i elektroniczne. Liczniki indukcyjne są najpowszechniejsze – mają aluminiową tarczę, która porusza się zgodnie z zużyciem energii elektrycznej. Im więcej energii zużywamy, tym szybciej tarcza się kręci. Jeśli mamy licznik indukcyjny i korzystamy z taryfy G11 – jedyną informacją na wyświetlaczu jest właśnie zużycie energii. Gdy korzystamy z taryfy G12, licznik ma dwa mierniki – pierwszy mierzy zużycie prądu w godzinach trwania tańszej taryfy, natomiast drugi podczas trwania godzin szczytu. Zmiana taryfy wiąże się z koniecznością zmiany licznika – dostawcy energii elektrycznej pozwalają odbiorcom zmienić taryfę zazwyczaj raz w roku.

Przy korzystaniu z licznika indukcyjnego możemy rozliczyć się z dostawcą prądu na dwa sposoby:

• Rozliczenie prognozowane – wysokość rachunków jest oszacowana na podstawie naszego dotychczasowego zużycia energii, z ewentualną korektą za poprzedni okres rozliczeniowy. Takie rozliczenie może odbywać się w okresach np. kwartalnych, półrocznych i rocznych.
• Rozliczenie rzeczywiste – odbiorca co miesiąc podaje stan licznika bądź odczytuje go inkasent.

Coraz większą popularnością cieszą się liczniki elektroniczne – wyposażone w ekran ciekłokrystaliczny urządzenia, które tak samo jak liczniki indukcyjne pokazują ilość zużytej energii elektrycznej. Z tą różnicą, że są prostsze w użyciu i precyzyjnej wyliczają zużytą energię. Istotną zaletą liczników elektronicznych jest możliwość zdalnego odczytu zużycia energii elektrycznej - bez konieczności wizyty inkasenta. Dostawcy energii elektrycznej oferują również liczniki przedpłatowe, które działają na podobnej zasadzie co telefony na kartę – najpierw płacimy za doładowanie, a później dzwonimy. W takich licznikach kupujemy daną ilość energii elektrycznej w systemie przedpłatowym, za pomocą kodów doładowujących. Kody możemy nabyć w stacjonarnych sklepach bądź dokonując płatności przez internet. Takie urządzenie sprawdzi się w mieszkaniach pod wynajem, domkach letniskowych czy garażach (np. w warsztatach). W niektórych sytuacjach np. z powodu niekorzystnej sytuacji materialnej, montaż licznika przedpłatowego staje
się koniecznością. Rozliczanie zużytej energii na zasadzie dokonywanych przedpłat może się przyczynić do pewnego rodzaju oszczędności, a dla niektórych obiorców może być to po prostu wygodne rozwiązanie.

W internecie można znaleźć wiele sposobów na to, jak zwolnić licznik energii lub jak go zatrzymać. Takie próby dotyczą głównie liczników starszego typu, bez odpowiednich zabezpieczeń. Próby oszukania takiego licznika często wykonywane są w sposób amatorski i niebezpieczny. Naruszenie tarczy licznika indukcyjnego może spowodować jego przyśpieszenie, a w konsekwencji - zawyżenie bieżącego zużycia kWh. To z kolei skutkuje wyższą fakturą, za którą odbiorca musi zapłacić. Aby naprawić licznik, konieczny będzie kontakt z dostawcą prądu, który w trakcie kontroli z pewnością zauważy próbę przechytrzenia licznika. Każda taka próba przez oszukiwanie licznika, naruszenie instalacji energetycznej czy poprzez podłączenie się do sieci sąsiada stanowi zagrożenie dla zdrowia i życia domowników. Ryzykujemy także awarią prądu, za którą przyjdzie nam ponieść konsekwencje.

Zgodnie z prawem oszukiwanie licznika jest kradzieżą podlegającą karze pozbawienia wolności do lat pięciu. W Polsce za kradzież energii elektrycznej sądzonych jest co roku kilkaset osób. Co ważne, każdy dostawca ma bezpośrednią infolinię, na którą można anonimowo zgłosić nielegalny pobór energii elektrycznej.

inż. Damian Czernik