Lampy energooszczędne w pigułce. Co musisz o nich wiedzieć?

Do oświetlenia sztucznego przywiązujemy coraz większą wagę – doceniamy jego funkcjonalność, walory estetyczne, a także oddziaływanie na nasze zdrowie i samopoczucie. W efektywnym działaniu światła sztucznego fundamentalną rolę odgrywają jego źródła.

Zaletą tych najnowocześniejszych jest nie tylko znacznie dłuższa żywotność (niż w przypadku żarówek żarowych), ale też bogactwo kształtów, rodzajów gwintów czy też wysoka efektywność energetyczna. Z powodzeniem wiele z nich można stosować nie tylko w domu czy mieszkaniu, ale także na zewnątrz, co w polskim klimacie – szczególnie jesienią i zimą – ma duże znaczenie także dla naszego poczucia bezpieczeństwa.

Niezależnie od rodzaju źródła światła, jakie chcemy zastosować w naszym lokum, warto zwrócić uwagę na niektóre właściwości lamp energooszczędnych. Znaczenie ma ich efektywność oznaczona literami od A do G. Za energooszczędne uważa się jedynie produkty klasy energetycznej oznaczone A.

Istotna jest też żywotność, czyli czas świecenia określany przez liczbę godzin. Rozrzut jest bardzo duży i w zależności od rodzaju oświetlenia wynosi od 2 do nawet 50 tys. godzin. Ważna jest ponadto barwa światła (wyrażona w kelwinach – oznaczona literą K). Nowoczesne oświetlenie energooszczędne dostępne jest zarówno w wersjach ciepłych, neutralnych, jak i chłodnych. Dotyczy to również lamp LED.

Trzeba zwrócić również uwagę na podawany w lumenach (lm) strumień świetlny, określa on skuteczność źródła światła (np. 60-watową żarówkę zastąpi lampa o mocy 700–810 lm). Energooszczędne źródła światła dostępne są z różnymi gwintami dostosowanymi do opraw –zarówno tradycyjnych, jak i nowoczesnych. Poza najbardziej popularnymi E27 czy E14, są to G9, G4, GU10 czy też MR16 lub MR11.

Nadal należą do najczęściej wybieranych ”żarówek”. Pozwalają zaoszczędzić nawet do 80% energii w porównaniu z tymi tradycyjnymi. Nawet intensywnie użytkowane nie wymagają wymiany nawet przez 6-7 lat. Świecą około 8 tys. godzin. Ich zaletą jest także obniżona emisja gazów cieplarnianych.

Świetlówka 20 W działająca 1000 godzin wytwarza 20 kg CO2, podczas gdy tradycyjna żarówka w tym samym czasie produkuje ok. 100 kg tego gazu. Wyróżnia je także przystępna cena i bardzo duża liczba kształtów, dzięki czemu można je stosować w bardzo wielu oprawach. Wybierając świetlówki zwróćmy uwagę na liczbę cykli włączania i wyłączania (on/off). W przypadku częstego zapalania możemy bowiem skrócić ich żywotność. W pomieszczeniach, w których wielokrotnie w ciągu doby włączamy światło, warto instalować świetlówki, które są przeznaczone na milion cykli. Pamiętajmy, że nie możemy usuwać ich z tradycyjnymi odpadami gospodarstwa domowego.

Mogą wyglądać tak samo jak klasyczne żarówki, jednak zużywają do 30 proc. energii mniej niż one. Ich żywotność określa się na ok. 2 tys. godzin.

Do dyspozycji mamy halogeny wysokonapięciowe oraz niskonapięciowe. Pierwsze pracują na takim samym napięciu jak tradycyjne źródła światła i mają podobne zastosowania. Wykorzystuje się je do oświetlenia ogólnego oraz miejscowego. Drugie zasila się napięciem 6, 12 oraz 24 V, dlatego wymagają one współpracy z transformatorem. Halogeny podobnie jak zwykłe żarówki można usuwać wraz z odpadami komunalnymi.

Lampy LED dzięki coraz lepszym właściwościom i niższym cenom wysuwają się na pozycję lidera powszechnie stosowanych źródeł światła. Ich atuty są bowiem nie do przebicia. Żarówki LED praktycznie się nie nagrzewają. Wyróżnia je bardzo długa żywotność – niektóre modele świecą nawet do 50 tys. godzin, co docenimy montując je w miejscach trudno dostępnych.

W porównaniu z tradycyjnymi żarówkami zużywają o 80 proc. mniej energii. Są również bezkonkurencyjne, jeśli chodzi o odporność na wstrząsy, uderzenia czy wysoką i niską temperaturę. Dlatego też można je instalować np. w podłodze czy też stopniach lub podstopnicach schodów, a także na elewacji domu.

Diody LED nie emitują promieniowania UV, dzięki czemu nie odbarwiają oświetlanych przedmiotów. Jest to istotne np. gdy są montowane w meblach. Z powodzeniem można też wybrać ledy o temperaturze barwowej najlepszej dla funkcji danego pomieszczenia, poczynając od chłodnych powyżej 5 tys. K do ciepłych, oscylujących w granicach 2,7–3,2 tys. K.

Lampy LED wyróżnia także coraz bogatsze wzornictwo. Mogą one odtwarzać kształt tradycyjnej bańki z typowymi dla żarówek gwintami. Dużym powodzeniem cieszą się także diody umieszczone szeregowo na taśmach, które są zasilane transformatorem.