Jaki kraj, takie okna

W krajach skandynawskich okna rzadko się zasłania. Mieszkańcy tych państw z upodobaniem dekorują parapety, a na spojrzenia przechodniów w głąb swoich domów odpowiadają uśmiechem i skinieniem głowy. W Polsce byłoby to raczej uznane za oznakę wścibstwa. Co kraj, to obyczaj. Skąd jednak biorą się różnice w doborze stolarki okiennej?

W krajach, gdzie często jest pochmurno i pada deszcz, mieszkańcy chętnie otwierają swoje mieszkania i domy na światło dzienne. Szczególnie w przypadku wąskiej zabudowy miejskiej okna mają za zadanie jak najdłużej w ciągu doby doświetlać wnętrza. Są więc wysokie i szerokie, zwykle też za ich pośrednictwem mebluje się pomieszczenia. Łatwiej jest bowiem wnieść do środka szafę czy łóżko sypialniane o pokaźnych gabarytach przez ogromny otwór okienny niż drzwiowy. Stąd często zawieszone nad oknami haki, co dotyczy zwłaszcza wyższych kondygnacji. Z takim widokiem można spotkać się chociażby w Holandii. Tu przeszklenia mogą zajmować ponad 3/4 elewacji.

Nie bez powodu Amsterdam bywa często określany jako miasto okien.

Za najbardziej charakterystyczne okna we Francji uchodzą z kolei takie, które stały się też wyróżnikiem mieszkań w Paryżu. Stolarka okienna typu portfenetr to znak rozpoznawczy tamtejszych kamieniczek. Otwierane okna zabezpieczone balustradą stanowią namiastkę balkonu. Doskonale sprawdzają się w wąskich uliczkach, gdzie fasady budynków nie mają wystających elementów, pozostają niemal płaskie, a przy tym dekoracyjne. Wąskie i bardzo wysokie okna, sięgające często od podłogi po sufit, otwierają się do wewnątrz. Warto jednak zauważyć, że cieplejsze południowe regiony Francji chętniej korzystają z dużych przeszkleń prowadzących na taras czy balkon, otwieranych także na zewnątrz.

Znakiem rozpoznawczym francuskiej architektury są tzw. portfenetry.

Okna angielskie także wyróżnia charakterystyczny sposób otwierania. Mechanizm stolarki okiennej działa w trybie przesuwnym w górę lub w dół (sliding sash). Pozwala to zaoszczędzić wewnątrz wiele miejsca i daje większe możliwości aranżacyjne w pomieszczeniach. Listwy przyszybowe montuje się najczęściej od strony zewnętrznej, co jest podyktowane raczej konserwatywnymi przyzwyczajeniami Brytyjczyków niż funkcjonalnością. Jednak w nowszym budownictwie coraz częściej stosuje się okna otwierane na zewnątrz, zwykle wielodzielne.

Angielskie okna otwiera się, przesuwając je w górę i w dół.

W promujących ekologiczny tryb życia krajach, takich jak Norwegia czy Szwecja, okna chronią przede wszystkim przed utratą ciepła. W wielu regionach o starszej zabudowie cechuje je stosunkowo mała powierzchnia przeszkleń. By optycznie powiększyć jednak powierzchnię niewielkich okien, z zewnątrz często wykańcza się je dodatkowym obramowaniem, pełniącym też funkcję dekoracyjną. W krajach skandynawskich dobrze sprawdza się również stolarka okienna ze skrzydłem otwieranym w całości na zewnątrz. Ma ono możliwość pełnego obrotu, co zdecydowanie ułatwia mycie zewnętrznej szyby. Skandynawowie są w końcu znani z funkcjonalnych rozwiązań.

We współczesnym budownictwie na ogół stosuje się nowoczesne rozwiązania o wysokim poziomie energooszczędności. Doskonałe parametry okien sprawiają, że zajmują one coraz większe powierzchnie ścian i w wersji wielkoformatowej stają się coraz popularniejsze nawet w rejonach chłodnej Północy. To zresztą znak rozpoznawczy architektury naszych czasów. Także w Polsce okna z widokiem cieszą się powodzeniem, łącząc wnętrza z naturą, podnosząc jakość codziennego życia oraz prestiż budynków.