Jaki dach wybrać? Rodzaje konstrukcji dachowych

Coraz częściej wielu inwestorów decyduje się na domy z dachem płaskim, które w niczym – na szczęście – nie przypominają PRL-owskich kostek. Obecnie uznaje się je za charakterystyczne elementy nowoczesnej zabudowy jednorodzinnej. Oczywiście jednak w naszym kraju najwięcej zwolenników nadal mają dachy strome, które mogą przybierać przeróżne formy. Ich kształt zależy od tego, jak zostały zaplanowane pomieszczenia – im bardziej rozbudowana bryła budynku, tym dach bardziej urozmaicony. Pamiętajmy jednak, że poddasze na cele mieszkalne można wykorzystać, gdy kąt nachylenia połaci jest większy niż 30 stopni. W domach jednorodzinnych zazwyczaj projektuje się dachy o nachyleniu 35-45 stopni. O funkcjonalności poddasza decyduje również wysokość ścianki kolankowej.

Zanim wybierzemy projekt domu, dowiedzmy się, jakie obowiązują wymagania prawne dotyczące kształtu dachu na obszarze, na którym znajduje się nasza działka. Może się bowiem okazać, że na przykład dom z płaskim dachem nie będzie możliwy do zbudowania. Przepisy mogą narzucić nam także kolor zastosowania pokrycia dachowego – np. niebieska blachodachówka będzie niemożliwa do ułożenia. Obostrzenia prawne są zapisane w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Jeśli nasza działka nie została nim objęta, musimy złożyć wniosek o wydanie decyzji o warunkach zabudowy. Składamy go w urzędzie miasta lub gminy. Powyższe dokumenty definiują m.in.:
• kształt, rodzaj (płaski czy stromy) i nachylenie dachu,
• na jakiej wysokości ma znajdować się kalenica,
• położenie dachu względem stron działki,
• rodzaj pokrycia (np. blachodachówka) i kolorystykę,
• możliwość poddasza użytkowego.

Powierzchnia dachu płaskiego nachylona jest pod niewielkim kątem – 2-15%. To mało skomplikowana konstrukcja (dzięki czemu jest stosunkowo tani w budowie), która występuje w dwóch wersjach – wentylowanej (warstwa izolacyjna oddzielona jest pustą przestrzenią z niewielkimi otworami w ścianach) i niewentylowanej (wszystkie warstwy przylegają bezpośrednio do siebie) . Jego podstawę stanowi strop górnej kondygnacji, na którym kształtuje się spadek połaci. Niezaprzeczalną zaletą tego rodzaju przekrycia jest nieograniczona żadnymi skosami powierzchnia poddasza użytkowego – mamy niczym nieskrępowane możliwości aranżacyjne pomieszczeń. Dach płaski możemy także zaadaptować np. na taras czy ogród – docenią to właściciele niewielkich działek.

Inaczej jednopołaciowy czy pulpitowy. Jak nazwa wskazuje, taki dach ma tylko jedną połać dachu. Od dachu płaskiego różni się stopniem nachylenia połaci oraz odrębną konstrukcją stropu i dachu – od wyższej strony ma tzw. ścianę pulpitową. Dach jednospadowy pozwala wygodnie zaaranżować powierzchnię poddasza bez skosów. Najczęściej przykrywa przybudówki lub długie i wąskie domy, w których rozpiętość między ścianami nie przekracza 6 m. Dachy płaskie można również spotkać w projektach dużych domów, w których pozwalają na utworzenie kilku brył z dachami znajdującymi się na różnych poziomach.

To od wielu lat najpopularniejszy rodzaj dachu stromego stosowany w Polsce. Jego konstrukcja składa się z dwóch – symetrycznych lub nie – połaci, które łączą się ze sobą w równoległej do szerokości domu kalenicy. W wersji niesymetrycznej połacie dachowe mogą różnić się wielkością powierzchni oraz stopniem nachylenia. Duże i proste powierzchnie sprawiają, że dach dwuspadowy jest łatwy i stosunkowo tani w budowie. Bardzo dobrze odprowadza wodę i nie ma załamań, w których mogłyby gromadzić się zanieczyszczenia. Dachy dwuspadowe przekrywają zarówno tradycyjne domy, a także nowoczesne, minimalistyczne budynki (występują najczęściej w wersji bezokapowej). Można na nich bez problemu ułożyć zarówno blachodachówkę panelową, jak i duże arkusze blachodachówki, które dla ułatwienia można zamówić przycięte na pożądany wymiar.

To wersja dachu dwuspadowego, jednak różni się od niego ściętymi narożnikami połaci, tworzącymi tzw. naczółki – i stąd nazwa dachu. Naczółki urozmaicają wygląd dachu. Ponadto zmniejszają i wzmacniają brzegi więźby, dzięki czemu chronią dach przed silnym wiatrem. Ułatwiają także odprowadzenie wody deszczowej i usuwanie śniegu. Dachy naczółkowe są charakterystyczne dla niektórych regionów, bardzo często możemy je spotkać na przykład w górach.

To także wersja dachu dwuspadowego. Dach kolebkowy zbudowany jest z dwóch połaci opartych na kolistej konstrukcji. Jego budowa może przysporzyć sporo problemów i nie należy do najtańszych. Jest to raczej propozycja dla inwestorów, którym zależy na oryginalnym wyglądzie domu. Zaletą dachu kolebkowego jest m.in. to, że pod zaokrąglonym dachem z łatwością można zaaranżować pomieszczenia.

Występuje w dwóch wersjach: jako kopertowy i namiotowy. Dachy kopertowe mają dwie połacie w kształcie trapezów, które zbiegają się w podłużnej kalenicy i dwie mniejsze trójkątne połacie. Wieńczą domy zaprojektowane na rzucie w kształcie prostokąta. Natomiast dachy namiotowe mają cztery równe trójkątne połacie łączące się w jednym punkcie – przypominające piramidę. Przykrywa się nimi domy o rzucie poziomym kwadratowym lub wielobocznym.

Może mieć dwie lub cztery połacie dachowe, a każda z nich jest załamana pod innym kątem nachylenia – górna jest bardziej płaska, a dolna stroma. Dach mansardowy przykrywa najczęściej poddasze użytkowe i pozwala maksymalnie wykorzystać jego powierzchnię. Jest to konstrukcja charakterystyczna dla baroku, czasami jednak pojawia się we współczesnych domach, gdyż jest bardzo efektowna. Dach mansardowy nie należy jednak do tanich i łatwych w budowie.

To dach utworzony z wielu połaci w kształcie trapezów, trójkątów czy równoległoboków. Wszystkie połacie mają ten sam kąt nachylenie. Najczęściej dachy wielopołaciowe projektowane są w domach o dużej powierzchni i z dużą ilością pomieszczeń. Aby pomieszczenia pod tego rodzajem dachem były funkcjonalne, połacie powinny opierać się na ścianach kolankowych o wysokości minimum 115 cm. Poddasze pod dachem wielopołaciowym można doświetlić jedynie oknami dachowymi lub lukarnami, nie ma możliwości umieszczenia okien w ścianach szczytowych. Są to jedne z trudniejszych i droższych do wykonania przekryć.