Jak wymienić toksyczny dach z azbestu na nowe pokrycie?

Chociaż azbest ma na trwałe zniknąć z Polski do 2032 roku, to jednak w trosce o zdrowie mieszkańców warto już teraz zlikwidować eternitowy dach. Podpowiadamy, jak pozbyć się azbestu, uzyskać dofinansowanie i czym go zastąpić.

Dlaczego azbest jest groźny dla zdrowia?
Chociaż świadomość ekologiczna jest coraz większa, to jednak wciąż wiele osób nie do końca zdaje sobie sprawę ze szkodliwości azbestu i jego negatywnego wpływu na zdrowie. Największe zagrożenie stanowią jego włókna, które są praktycznie niewidoczne dla ludzkiego oka i niezniszczalne. Wciągane z powietrzem głęboko do płuc stanowią ryzyko poważnych chorób układu oddechowego (m.in. zwłóknienia, czyli azbestozy, oraz chorób nowotworowych). Mogą też przyczyniać się do rozwoju raka innych narządów.

Każda stara płyta eternitowa zawiera od 11 do 13 proc. rakotwórczego azbestu. Takie płyty stanowią zagrożenie, nawet leżąc na dachu – opady wymywają z nich spoiwo cementowe, odsłaniając wiązki azbestowych włókien, które rozszczepiają się i uwalniają do środowiska. A im starsze i bardziej zniszczone jest pokrycie, tym więcej szkodliwego materiału się ulatnia.

Problem jest na tyle poważny, że od 1998 roku produkcja, import i stosowanie wyrobów z azbestem są w Polsce zakazane. Pamiętajmy jednak, że produkt ten staje się wyjątkowo niebezpieczny dla zdrowia podczas pozbywania się go z dachu. Rakotwórczy pył sypie się zwłaszcza w trakcie cięcia i przełamywania płyt azbestowych. Dlatego nie podejmujmy się usuwania tego materiału na własną rękę.

Wynajmij fachowców
Jeśli na naszym terenie znajdują się wyroby azbestowe, pod żadnym pozorem nie usuwajmy ich sami. Grożą za to nie tylko konsekwencje zdrowotne, lecz także wysokie kary.

– Ze względu na wysokie koszty wiele osób podejmuje ryzyko i decyduje się na samodzielne usuwanie eternitu. Od takiego pomysłu skutecznie powinny nas odstraszyć sankcje prawne: za niedopełnienie obowiązku inwentaryzacji wyrobów azbestowych grozi kara do 20 tys. zł, a za nieprawidłowe składowanie grzywna od 5 do nawet 20 tys. zł – przestrzega Antoni Luberda, ekspert firmy Blachotrapez, producenta pokryć dachowych z blachy.

Zgodnie z przepisami konieczne jest zwrócenie się do specjalistycznej firmy wykonawczej, która posiada uprawnienia, odpowiedni sprzęt i przeszkolonych pracowników oraz zatwierdzony przez starostę program gospodarowania odpadami niebezpiecznymi.

Fachowcy powinni mieć również stosowane zezwolenie do wywozu azbestu i zapewnić jego transport. Kontakt do upoważnionych firm uzyskamy w urzędzie gminy oraz w Bazie Azbestowej, prowadzonej pod egidą Ministerstwa Gospodarki.

Kiedy już wybierzemy wykonawcę, pamiętajmy, aby zawrzeć z nim pisemną umowę i upewnić się, że po wykonaniu prac otrzymamy odpowiednie dokumenty. To bardzo ważne, ponieważ bez takiej dokumentacji nasz azbest nie zostanie wykreślony z ewidencji, a gmina nie przyzna dofinansowania.

*Jak i gdzie uzyskać dofinansowanie? *
Pozbycie się szkodliwego azbestowego pokrycia jest dość kosztowne. Jednak dzięki programom prowadzonym przez Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej można uzyskać dofinansowanie, sięgające nawet 100 proc. kosztów inwestycji (demontaż pokrycia dachowego, wywóz i utylizacja eternitu). Jak to zrobić?

– Pierwszy krok to zgłoszenie się do gminy i sprawdzenie, czy ma ona już gotowy plan usuwania azbestu, a w przygotowanej inwentaryzacji znajduje się dach z eternitu, który chcemy usunąć. Jeśli naszego dachu nie ma na liście inwentaryzacyjnej, wówczas należy złożyć wniosek w gminie o jego uwzględnienie w programie – wyjaśnia Antoni Luberda.

*Obowiązkowe formalności *
Jeśli chcemy usunąć wyroby zawierające azbest, musimy to zgłosić do starostwa powiatowego, do wydziału architektoniczno-budowlanego. Jesteśmy zobligowani zrobić to w terminie 30 dni przed rozpoczęciem prac. Ponadto o zamiarze wymiany pokrycia z płyt azbestowo-cementowych należy powiadomić odpowiedni organ nadzoru budowlanego, właściwy okręgowemu inspektorowi pracy oraz państwowemu inspektorowi sanitarnemu co najmniej 7 dni przed rozpoczęciem działań.

W tym celu konieczne jest wypełnienie odpowiedniego formularza, w którym podaje się adres, rodzaj odpadów, ich powierzchnię i masę, liczbę pracowników, a także termin początkowy i końcowy prac. Oprócz tego trzeba załączyć kopię aktualnej oceny stanu wyrobów zawierających azbest (wykonywaną przez właściciela według odpowiedniej instrukcji i formularza).

Takie prace możemy zgłosić osobiście lub zlecić firmie, która będzie demontować i utylizować pokrycie z azbestem. W przypadku, kiedy warunki prowadzenia robót mają się zmienić, jesteśmy zobligowani do przedłożenia nowego zgłoszenia. Po zakończeniu zadania firma wystawia fakturę i protokół poświadczający prawidłowe wykonanie czynności, a także wydaje kartę ewidencji i przekazania odpadów na certyfikowane składowisko. Taką dokumentację właściciel musi przechowywać przez co najmniej 5 lat.