Jak działa ściemniacz? Praktyczne oświetlenie pokoju

Ściemniacz to regulowany transformator służący do zmiany natężenia światła w zakresie od 0 do 100% - zwykle pozwala on regulować je bezstopniowo. Tradycyjny ściemniacz współpracuje z obwodami pod napięciem 230 V. Funkcję ściemniacza mogą mieć też elektroniczne transformatory zasilające oświetlenie działające pod napięciem 12 V.

Ściemniacze są produkowane w postaci pokręteł, suwaków, sensorów dotykowych i przycisków (wciśnięcie i przytrzymanie przycisku powoduje płynną zmianę natężenia światła do momentu zwolnienia przycisku) przeznaczonych do zamontowania w miejscu zwykłego łącznika oświetlenia na ścianie. Są też urządzenia umieszczane na przewodach lamp stojących między wtyczką a oprawą. Niektóre ściemniacze są zdalnie sterowane za pomocą pilota na podczerwień lub fale radiowe.

Ściemniacz może być też elementem tak zwanej inteligentnej instalacji i być przeznaczony do umieszczenia w szafce rozdzielczej. Sterowanie nim odbywa się wówczas przez magistralę. Za pomocą jednego cyfrowego sterownika można regulować natężenie oświetlenia w wielu pomieszczeniach, tworząc tak zwane sceny świetlne.

Ściemniacze działają bez problemów z tradycyjnymi żarówkami, także halogenowymi, ale niekoniecznie z nowoczesnymi energooszczędnymi źródłami światła takimi jak LED czy świetlówki. Konstrukcje ściemniaczy dla żarówek są inne niż dla oświetlenia fluorescencyjnego bądź halogenowego wyposażonego we własne transformatory. Trzeba to brać pod uwagę i dokonując zakupu, szukać ściemniacza do określonego rodzaju źródła światła.

Wybierając ściemniacz, zwróć uwagę na jego zakres działania. Jeżeli obejmuje moc na przykład od 60 do 400 W, to nie będzie dobrze współpracował z żarówką o mocy 40 W – światło będzie migotać.

Ten element osprzętu elektrycznego stosuje się nie tylko w celu uzyskania nastrojowego oświetlenia, ale także z myślą o oszczędzaniu energii. Umożliwia on bowiem zmniejszenie jej poboru przez żarówki w czasie obniżenia natężenia światła. Trzeba jednak brać pod uwagę, że w transformatorze występują znaczne straty – energia elektryczna zamienia się w ciepło. Dlatego zmniejszenie za pomocą transformatora mocy żarówki o 50% nie przekłada się na o połowę mniejszy pobór energii. Można liczyć, że dzięki ograniczeniu mocy o 25% oszczędzi się jej 20%, ale przy zmniejszeniu mocy o 40% oszczędność nie będzie dużo większa.