Inteligentny dom. Sterowanie przewodowe kontra bezprzewodowe

Zadaniem systemu automatyki domowej, czyli inaczej mówiąc inteligentnego domu - jest sterowanie i integracja różnych instalacji oraz zautomatyzowanie codziennych czynności wykonywanych przez domowników. Jest wiele sytuacji, w których działanie wielu urządzeń można ściśle ze sobą powiązać. Zamiast włączać i wyłączać każde z nich osobnymi przyciskami, lepiej po prostu wcisnąć jeden. Jako przykład niech posłuży sytuacja, gdy wychodzimy z domu – w przypadku zainstalowania automatyki jednym naciśnięciem przycisku można uzbroić cały dom. Możliwości jest bardzo dużo, począwszy od zasunięcia rolet, wyłączenia świateł, a skończywszy na obniżeniu temperatury ogrzewania.

Do sterowania oświetleniem, roletami, ogrzewaniem czy wentylacją domu (jeżeli masz wentylację mechaniczną, np. z odzyskiem ciepła) wykorzystuje się centralę, zestaw czujników oraz manipulatorów. Centrala stanowi serce całego sytemu alarmowego, do niej bowiem podłączone są wszystkie czujniki zastosowane w domu, także te odpowiadające za sterowanie oświetleniem czy roletami zewnętrznymi. Na rynku dostępne są centrale o rozbudowanej funkcjonalności – od razu gotowe do stworzenia systemu automatyki w domu, ale są również takie, które umożliwiają to dopiero po zastosowaniu dodatkowych modułów rozszerzających ich możliwości.

Manipulator jest panelem wyposażonym w sensoryczne klawisze albo ekran LCD, którym uzbraja się i wyłącza czuwanie poszczególnych elementów systemu. Te ze zwykłymi przyciskami są tanie, ale nie tak wygodne jak panele z ekranami dotykowymi. Pokazuje także informacje o awariach i zdarzeniach, które zarejestrował system. Montuje się je na ścianach w łatwo dostępnym miejscu. Jeżeli zależy ci na bezprzewodowej komunikacji z centralą, funkcję manipulatora może pełnić aplikacja producenta dołączona do smartfonów i tabletów. Dzięki niej, będąc z dala od domu, masz kontrolę nad tym, co dzieje się w domu. Czujniki ruchu dostępne są w wersji przewodowej i bezprzewodowej. Te najpopularniejsze są urządzeniami działającymi na podczerwień PIR, czujniki wykorzystujące fale radiowe są stabilniejsze i mają znacznie większy zasięg – jednak są droższe.

Istnieje również spora grupa czujek współpracujących z centralą, których zadaniem jest zapewnienie domownikom bezpieczeństwa. Do takiej grupy należą czujniki pożarowe rozpoznające dym bądź wysoką temperaturę. Czujniki gazu z kolei są detektorami reagującymi na przekroczenie w pomieszczeniu minimalnego stężenia tlenku węgla. Coraz popularniejszymi czujnikami, montowanymi w niższych kondygnacjach budynków, są czujniki zalania. Reagują one na przelewającą się wodę, sprawdzają się często pomieszczeniach, gdzie znajduje się hydrofor, bądź gdzie przebiega instalacja wodociągowa. Czujniki zalania mogą współpracować z elektrozaworem odcinającym dopływ wody do domu, by zminimalizować ewentualne straty.

Podłączenie urządzeń do jednego systemu alarmowego wymaga wykonania w domu okablowania łączącego z urządzeniami elektrycznymi, którymi chcesz sterować. Okablowaniem sygnałowym może być dodatkowy przewód systemowy wykonany w popularnym systemie KNX/EIBA lub uzupełniająca żyła zwykłego przewodu, poprowadzona równolegle do instalacji elektrycznej – czyli zamiast zwykłego przewodu trójżyłowego układa się czterożyłowy. Dodatkowy przewód magistralny pozwala na przesyłanie wielu sygnałów pomiędzy urządzeniami a centralą. Komunikację przewodową warto wykonać na etapie układania instalacji elektrycznej – w wykończonym pomieszczeniu dołożenie dodatkowego przewodu jest dość kłopotliwe.

Oprócz rozwiązania przewodowego rozwija się technologia bezprzewodowa - wówczas komunikacja między urządzeniami a centralą odbywa się za pomocą fal radiowych. W istniejących puszkach elektrycznych instaluje się dodatkowe moduły wykonawcze komunikujące się z centralą. Cena instalacji automatyki domowej zależy w dużej mierze od oczekiwań inwestora. Dla budynku o pow. 200 mkw., gdzie przewodowa instalacja obejmuje sterowanie ogrzewaniem, roletami, punktami świetlnymi, manipulatorami z panelami dotykowym – łączna cena sprzętu może wahać się w granicach 15-20 tys. zł. Należy jeszcze doliczyć koszt wykonania okablowania, a wraz z nim dodatkowych zabezpieczeń elektrycznych. Rozbudowane systemy BMS dla wymagających kosztują nawet kilkadziesiąt tysięcy złotych. Dzięki takim wydatkom budynek jest jednak w pełni zautomatyzowany, pod kontrolą inwestorów.

Wykonywanie okablowania w istniejącym domu wiąże się z kuciem ścian, dlatego lepszym rozwiązaniem jest automatyka bezprzewodowa. Ta w wersji minimum, gdzie mamy zainstalowaną centralę oraz podstawowe czujniki ruchu, dymu, gazu ziemnego, domknięcia drzwi wejściowych - mieści się w granicach 5 tys. zł. Na rynku znajdziesz również zestawy, które za połowę tej kwoty ułatwią ci bezprzewodowe sterowanie wybranymi urządzeniami w domu.

Damian Czernik