Instalacja wentylacyjna w domu: jakie wymagania powinna spełniać?

Nie da się mieszkać w domu bez wentylacji. Prawidłowo zaprojektowana instalacja wentylacyjna zapewnia doprowadzenie świeżego powietrza oraz usuwanie zanieczyszczonego. Jak zapewnić w domu wymianę powietrza w niezbędnej ilości? Ile powietrza potrzeba w mieszkaniu?

Prawidłowo zaprojektowana i wykonana instalacja wentylacyjna powinna zapewniać doprowadzenie świeżego powietrza do pokoi i kuchni z oknem oraz usuwanie powietrza zanieczyszczonego z kuchni, łazienek, WC, pomocniczych pomieszczeń bez okna (garderoba, schowek), pokoi oddzielonych od tych pomieszczeń więcej niż dwojgiem drzwi oraz znajdujących się na najwyższej kondygnacji w domu wielopoziomowym. Z kolei niewłaściwie działająca instalacja wentylacyjna prowadzi do zawilgocenia ścian, a w konsekwencji do pojawienia się w nich pleśni oraz grzybów. Jak tego uniknąć?

Instalacja wentylacyjna: nawiew
W systemie wentylacji grawitacyjnej (najczęściej u nas stosowanym) i mechanicznej wywiewnej świeże powietrze powinno mieć dostęp z zewnątrz do wszystkich pokoi oraz kuchni z oknem. W domach ze starymi oknami zapewnia to ich nieszczelność, ale współczesne okna są bardzo szczelne, konieczne jest więc wykonywanie specjalnych otworów - w górnej części okna albo w ścianie - w każdym pokoju i ewentualnie w kuchni (zwłaszcza gdy jest w niej mechaniczny wyciąg). Jeśli nie ma tych otworów, wentylacja działa tylko przy uchylonych oknach, co w praktyce okazuje się niewystarczające.

Jak działają nawiewniki?

W otworach nawiewnych z reguły montuje się nawiewniki o regulowanym stopniu otwarcia. Strumień powietrza przepływającego przez całkowicie otwarty nawiewnik, przy różnicy ciśnienia 10 Pa po obu jego stronach w systemie wentylacji grawitacyjnej powinien się mieścić w granicach od 20 do 50 m3/h, a mechanicznej - od 15 do 30 m3/h. Strumień powietrza przepływającego przez nawiewnik, którego element dławiący znajduje się w pozycji całkowitego zamknięcia, powinien się zawierać w granicach od 20 do 30% strumienia przy jego całkowitym otwarciu. Regulacja stopnia otwarcia nawiewników może być ręczna, ale lepszym rozwiązaniem jest automatyczna - pod wpływem zmian różnicy ciśnienia wewnątrz i na zewnątrz domu albo zmian wilgotności bądź temperatury powietrza.

Z pokoi powietrze musi przepływać do pozostałych pomieszczeń. By było to możliwe przy zamkniętych drzwiach, są potrzebne otwory nad nimi bądź w ich górnej części, ewentualnie szczeliny pomiędzy ich dolną krawędzią a podłogą. Powierzchnia netto przekroju otworów lub szczelin powinna wynosić co najmniej 80 cm2.

Instalacja wentylacyjna: wywiew
Powietrze powinno być usuwane z domu przez otwory wywiewne w pomieszczeniach, w których jest największe stężenie zanieczyszczeń, czyli w kuchni, łazienkach, WC, pomocniczych pomieszczeniach bez okien, pokojach oddzielonych od tych pomieszczeń więcej niż dwojgiem drzwi oraz znajdujących się na najwyższej kondygnacji w domu wielopoziomowym. Do zapewnienia transferu powietrza z innych pomieszczeń przy zamkniętych drzwiach są potrzebne otwory w ich dolnych częściach lub szczeliny pomiędzy ich dolną krawędzią a podłogą, o pow. netto co najmniej 200 cm2.

Ilość powietrza w instalacji wentylacyjnej
Przepływ powietrza w domu może być naturalny (wentylacja grawitacyjna), wywołany przez podciśnienie powstające w pionowych przewodach wentylacyjnych albo wymuszony przez działanie wentylatorów (wentylacja mechaniczna). Wymiary przewodów wentylacji grawitacyjnej bądź wydajność wentylatorów oraz przepustowość nawiewników powinny być tak dobrane, żeby umożliwiały wymianę powietrza w domu w ilości wynikającej z wymagań polskiej normy dotyczącej wentylacji. Zgodnie z nią ilości usuwanego powietrza wynoszą:
• w kuchni z oknem zewnętrznym, wyposażonej w kuchenkę gazową lub węglową - 70 m3/h,
• w kuchni z oknem zewnętrznym, wyposażonej w kuchenkę elektryczną - 30 m3/h w mieszkaniu dla maksymalnie 3 osób lub 50 m3/h w mieszkaniu dla więcej niż 3 osób
• w kuchni bez okna zewnętrznego wyposażonej w kuchnię elektryczną - 50 m3/h,
• w kuchni bez okna zewnętrznego, wyposażonej w kuchnię gazową, obowiązkowo z mechaniczną wentylacją wywiewną - 70 m3/h, zaleca się ponadto projektowanie urządzeń wentylacyjnych umożliwiających okresowe zwiększanie strumienia objętości powietrza do co najmniej 120 m3/h,
• w łazience z WC lub bez - 50 m3/h,
• w wydzielonym WC - 30 m3/h,
• w pomocniczym pomieszczeniu bez okna - 15 m3/h,
• w pokoju mieszkalnym oddzielonym od pomieszczeń kuchni, łazienki i WC więcej niż dwojgiem drzwi lub znajdującym się na wyższym poziomie w wielopoziomowym domu jednorodzinnym lub w wielopoziomowym mieszkaniu domu wielorodzinnego - 30 m3/h.
Przepustowość nawiewników w pokojach i kuchni z oknem musi być taka, żeby łącznie zapewniły dopływ powietrza w ilości wynikającej ze zsumowania ilości powietrza usuwanego.