Dom jak zamek na skale. Triumf prostoty i geometrii

Dom zaprojektowany przez pracownię Architekt Tadeusz Lemański, zbudowany na wzniesieniu, wyróżnia nie tylko geometryczna prostota bryły, ale też zapierające dech w piersiach widoki rozciągające się z okien: krakowskie zakole Wisły, a przy dobrej pogodzie nawet masyw Babiej Góry. Podziwianie panoramy ułatwia przeszklona elewacja południowa oraz rozległe tarasy.

W Krakowie, mieście położonym w dolinie, znalazło się wyjątkowe miejsce na zaprojektowanie domu w prawdziwych górskich warunkach. Przegorzały to szczególne miejsce - strome skalne urwisko nad Wisłą jest obecnie objęte rezerwatem Skały Przegorzalskie z racji wyjątkowych walorów krajobrazowych oraz przyrodniczych. Na szczycie skały stoi dom architekta Szyszko-Bohusza, a tuż obok w czasie okupacji niemieckiej powstał budynek sanatoryjny dla lotników Luftwaffe, który obecnie zarządzany jest przez Uniwersytet Jagieloński. Zamek, bo tak popularnie nazywa się pamiątkę po okupancie, stoi monumentalnie na skale, strzegąc zachodniego wjazdu do Krakowa. W tym wyjątkowym miejscu znalazła się wolna działka dla większości mająca same wady, jednak inwestor wspólnie z architektem szukali wyjątkowego miejsca...

Na etapie opracowania projektu, którego podjęła się krakowska pracownia Architekt Tadeusz Lemański, należało wziąć pod uwagę wymogi stawiane przez samo ukształtowanie działki, jak również wykorzystanie bardzo atrakcyjnych widoków. Różnica wzniesień między zjazdem z drogi a małym tarasem, na którym postawiono dom, wynosi 12 metrów. Zaprojektowano więc strefę parkingu i wjazdu do garażu na poziomie drogi dojazdowej, a sam dom wsparty został na czterech smukłych, blisko 10-metrowych kolumnach i częściowo naturalnej półce w skarpie wzgórza.

Oprócz schodów łączących dwie strefy (parkingu oraz dziennego przebywania) zaprojektowano także panoramiczną windę. Z poziomu parteru domu rozciąga się widok na zakole Wisły, a przy dobrej pogodzie jeszcze dalej - na horyzoncie można wówczas zauważyć masyw Babiej Góry.

Na parterze domu zaplanowano kuchnię położoną od strony wschodniej i połączoną z tarasem, od południa zaś duży pokój dzienny z jadalnią i przestronnym, słonecznym, widokowym tarasem. Na tej kondygnacji znalazło się również miejsce na małe niezależne mieszkanie dla gości. Pierwsze piętro to trzy sypialnie, garderoba i łazienki, a na ostatniej kondygnacji, w stromych połaciach dachu przewidziano strefę rekreacyjną służącą alternatywnie jako miejsce dla gości.

Dom, ze względu na ściśle określone warunki zabudowy, takie jak użycie naturalnych materiałów oraz zastosowanie dwuspadowego dachu o stromym nachyleniu połaci, musiał zostać tym wymogom podporządkowany. Zaprojektowano zatem prostą bryłę, bez okapów, z przeszkloną elewacją od południa i tarasami, które powstały poprzez wsunięcie elewacji na 3 metry w głąb budynku. Wykorzystano brak okapów na ścianach szczytowych, wprowadzając połączenie okna połaciowego z oknem w elewacji, co pozwala doskonale doświetlić poszczególne pomieszczenia.

Architektoniczna forma budynku swoim kształtem podkreśla funkcję, czyli dom jednorodzinny. Funkcjonalność wnętrz ma wpływ na wygląd elewacji, a nie odwrotnie. Uzyskano doskonale doświetlone pomieszczenia z zapewnieniem doskonałego widoku, jednocześnie chroniąc cieniem tarasy przed ostrym letnim słońcem, a w zimie zapewniając głębokie doświetlenie.

Układ domu oraz kształt dachu jest powieleniem bryły stojącego wyżej zamku. Budynek otoczony zielenią, Lasem Wolskim, doskonale wpisał się w krajobraz i stanowi uzupełnienie już istniejącej zabudowy, we wszechobecnych przeszkleniach tradycyjnej bryły zaznacza się jednak współczesny okres jej powstania.