Czyste powietrze, czysty zysk. Złóż wniosek i zadbaj o domowy budżet, zdrowie i środowisko

Zanieczyszczenie powietrza to problem, który wciąż dotyka wielu regionów Polski. Jak wynika z raportu Europejskiej Agencji Środowiska, w 2020 r. aż 29 z 38 badanych polskich miast przekroczyło normy dotyczące stężenia pyłu PM10. Wśród najbardziej zanieczyszczonych znalazły się m.in. Kraków, Warszawa, Katowice oraz Wrocław.

Od prawie pięciu lat o poprawę jakości powietrza w Polsce dba rządowy program Czyste Powietrze. Właściciele i współwłaściciele domów oraz mieszkań z wyodrębnioną księgą wieczystą, wydzielonych w budynkach jednorodzinnych, mogą otrzymać dofinansowanie na wymianę starych źródeł ciepła na nowoczesne i bardziej ekologiczne. Inwestorzy mogą ubiegać się także o środki na częściową lub kompleksową termomodernizację budynków, m.in. izolację termiczną ścian, dachu i podłogi, wymianę okien i drzwi, modernizację systemów grzewczych oraz montaż systemów OZE.

– Dofinansowanie wzięliśmy ze względu na likwidację pieca koksowego, który nie spełniał żadnych norm. Do tego sprawiał, że mieliśmy masę obowiązków, które musieliśmy systematycznie wykonywać. Trzeba było nie tylko do pieca wrzucać koks, ale potem wynosić ogromne ilości popiołu. Dodatkowo dochodziło czyszczenie komina – wspomina Marek Kapłon, beneficjent programu Czyste Powietrze.

Inwestor otrzymał dotację na zakup nowoczesnej pompy ciepła o podwyższonym standardzie oraz instalację paneli fotowoltaicznych. Kwota dofinansowania wyniosła 18 tys. zł.

– Wyraźnie zmniejszyliśmy rachunki za ogrzewanie i energię elektryczną. Dlatego dziś, rozmawiając ze znajomymi, którzy nadal posiadają piece węglowe, staram się przedstawić im korzyści, jakie daje nowoczesny system ogrzewania domu – podkreśla.

Ponad pół miliona wniosków

Od inauguracji programu w 2018 r. Polacy złożyli już ponad 587 tys. wniosków (dane z 7 kwietnia 2023 r.). Podpisano już ponad 501 tys. umów na łączną kwotę przekraczającą 9,6 mld zł.

– Wcześniej mieliśmy piec na drzewo i węgiel. Zawsze był problem, aby rozpalić w domu. Musieliśmy pociąć i porąbać drzewo. Drugą sprawą było samo jego załatwianie z nadleśnictwa i przywiezienie na podwórko – opowiada Aneta Stelmach.

Dzięki programowi Czyste Powietrze właścicielka domu wymieniła piec węglowy na kocioł na pellet. – Teraz w planach mamy także wymianę drzwi wejściowych. Dla nas to była ogromna pomoc od państwa, bo otrzymaliśmy 90 proc. zwrotu poniesionych kosztów – przyznaje.

W styczniu wystartowała trzecia odsłona programu. Dzięki nowym zasadom właściciele domów, którzy zdecydują się na kompleksową termomodernizację z wymianą starego pieca będą mogli uzyskać najwyższe dofinansowanie. Taka inwestycja może zmniejszyć zapotrzebowanie domu na energię nawet o 70 proc., a tym samym znacząco obniżyć rachunki.

Obowiązują trzy progi dotacji: do 66 tys. zł dla podstawowego poziomu dofinansowania, do 99 tys. zł dla podwyższonego poziomu dofinansowania oraz do 135 tys. zł dla najwyższego poziomu dofinansowania.

Maksymalną kwotę wsparcia można uzyskać na kompleksową termomodernizację z PV, w tym demontaż nieefektywnego źródła ciepła oraz zakup i montaż pompy ciepła typu powietrze-woda lub gruntowej pompy ciepła albo ogrzewania i instalacji CWU. Dodatkowo możliwy jest także zakup i montaż nowej instalacji centralnego ogrzewania lub CWU (w tym kolektorów słonecznych), mikroinstalacji fotowoltaicznej oraz wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła.

Z programu można sfinansować również zakup i montaż materiałów do docieplenia ścian, wykonanie izolacji dachu, wymianę okien, drzwi zewnętrznych oraz drzwi i bram garażowych. Co istotne, z dotacji sfinansujemy także audyt energetyczny, dokumentację projektową oraz ekspertyzy (dodatkowe dofinansowanie do audytu energetycznego w kwocie 1200 zł).

Audyt energetyczny to dokument, który wskazuje wszystkie niezbędne inwestycje jakie należy przeprowadzić w budynku, aby ten stał się efektywny energetycznie.

Przeprowadzenie audytu energetycznego nie jest obligatoryjne do uzyskania dofinansowania w ramach Programu priorytetowego "Czyste powietrze". Jednak tylko w przypadku przeprowadzenia audytu energetycznego można uzyskać dotację na przedsięwzięcie z kompleksową termomodernizacją.

Dotację do przedsięwzięcia z kompleksową termomodernizacją budynku/lokalu mieszkalnego, jeżeli spełnione zostaną łącznie następujące warunki:

1) Zostanie przeprowadzony audyt energetyczny budynku/lokalu mieszkalnego i zostanie złożony wraz z wnioskiem o płatność Dokument podsumowujący audyt energetyczny budynku sporządzony na obowiązującym w ramach Programu wzorze;

2) Zostanie osiągnięty co najmniej jeden wskaźnik kompleksowej termomodernizacji:

a) zmniejszenie zapotrzebowania na energię użytkową do 80 kWh/(m2*rok) lub

b) zmniejszenie zapotrzebowania na energię użytkową o minimum 40%;

3) Zrealizowany zostanie w całości wariant z audytu energetycznego gwarantujący osiągnięcie co najmniej jednego ze wskaźników określonych w pkt 2, nie później, niż do dnia zakończenia realizacji przedsięwzięcia.

Wygodna forma złożenia wniosku

Do ubiegania się o wsparcie zachęca nie tylko wysokość dofinansowania, ale też maksymalne uproszczenie formalności. Aby uzyskać dotację, wystarczy złożyć wniosek.

– Program Czyste Powietrze ma intuicyjną i czytelną ścieżkę. Zgromadzenie dokumentów nie powinno dla nikogo stanowić problemu. We wszystkim pomogli nam pracownicy naszej gminy – zachęca Tomasz Narożny, który otrzymał dotację m.in. na wymianę pieca, izolację dachu oraz ocieplenie budynku.

Wniosek można złożyć zarówno przez internet, jak i w formie papierowej. Zawsze należy najpierw uzupełnić wniosek za pośrednictwem systemu GWD. Składając wniosek online, należy się zalogować za pośrednictwem portalu www.gov.pl lub bezpośrednio systemu GWD: gwd.nfosigw.gov.pl; wniosek wypełnić i podpisać profilem zaufanym lub podpisem kwalifikowanym, a następnie wysłać wraz z załącznikami do właściwego Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (wfośigw). Natomiast wersję papierową wniosku wraz z niezbędnymi załącznikami należy przesłać do wfośigw po wcześniejszym wypełnieniu dokumentu w systemie gwd.nfosigw.gov.pl, wydrukowaniu i odręcznym podpisaniu. Wniosek papierowy można też złożyć do wfośigw przez gminny punkt konsultacyjno – informacyjny w gminie, z którą WFOŚiGW podpisał porozumienie.

Warto podkreślić, że w nowej wersji programu Czyste Powietrze możliwe jest uzyskanie dotacji z prefinansowaniem. Do 50 proc. dotacji można otrzymać przed rozpoczęciem prac, ale już po podpisaniu umowy z wykonawcą.

Trzecia opcja to złożenie wniosku w banku i skorzystanie z Kredytu Czyste Powietrze na realizację planowanej inwestycji. Wniosek o kredyt i dotację można złożyć w jednym okienku bankowym, gdzie pracownik oddziału wypełni wniosek.

W tym ostatnim przypadku inwestycja powinna zostać zrealizowana w terminie 18 miesięcy od dnia złożenia wniosku o dotację (program w ścieżce bankowej umożliwia także rozpoczęcie realizacji przedsięwzięcia do 6 miesięcy przed złożeniem wniosku). WFOŚiGW wypłaci nam dotację po pozytywnej weryfikacji przedstawionych dokumentów zakupowych i za zrealizowane prace. Środki trafią na rachunek naszego kredytu, co oznacza, że bank zaksięguje je na poczet spłaty kapitału.

Lista banków uczestniczących w programie jest stale aktualizowana.

Przydatne narzędzia wsparcia:

1) Strona programu https://czystepowietrze.gov.pl/. Klikając w zakładkę "Weź dofinansowanie", a następnie "Czyste Powietrze", zostaniemy przeniesieni na stronę z najważniejszymi zagadnieniami związanymi z programem. Dowiemy się, komu i w jakim wymiarze przysługuje dotacja oraz na co można ją przeznaczyć. Znajdziemy też informacje o formach i poziomach dofinansowania, rodzajach przedsięwzięć kwalifikowanych, maksymalnych kwotach dotacji i sposobach składania wniosków, a także, które banki udzielają Kredytu Czyste Powietrze.

2) Kalkulator dotacji. Pomaga sprawdzić, jaką dotację możemy uzyskać z programu "Czyste Powietrze" i czy stać nas na przeprowadzenie inwestycji o określonym zakresie rzeczowym.

3) Kalkulator grubości izolacji. Pozwala obliczyć, ile materiału musimy zużyć na docieplenie budynku.

4) Lista zielonych urządzeń i materiałów ZUM. Umożliwia wybór urządzenia i materiału zgodnego z warunkami technicznymi programu "Czyste Powietrze". Lista ZUM jest współtworzona przez producentów zielonych urządzeń i materiałów oraz aktualizowana na bieżąco. Wybierając produkt z listy, zyskujemy pewność, że kwalifikuje się on do dofinansowania. Skorzystanie z listy ZUM to także mniej formalności – w aktualnej osłonie programu jeśli produkt znajduje się na liście, to nie ma konieczności składania dokumentów, takich jak etykieta energetyczna czy karta produktu dla źródeł ciepła.

5) Platforma Ekspertów Efektywności Energetycznej. Platforma ułatwia nawiązanie kontaktu między osobami planującymi częściową bądź kompleksową termomodernizację budynku oraz wymianę "kopciucha" a ekspertami w dziedzinie efektywności energetycznej budynku. Eksperci pomogą w podjęciu racjonalnej decyzji opartej na technicznych i ekonomicznych przesłankach oraz przygotowaniu audytu energetycznego budynku.

6) Ogólnopolska infolinia: 22 340 40 80. Masz pytania o program "Czyste Powietrze"? Zadzwoń do konsultanta. Infolinia działa od poniedziałku do piątku w godz. 8-16. Chcąc dowiedzieć się, jaki jest status złożonego wniosku, skontaktuj się bezpośrednio z WFOŚIGW.