Budowa dachu: więźba prefabrykowana czy tradycyjna?

Aby udźwignąć ciężar nielekkiego pokrycia dachowego, skutecznie przeciwstawiać się sile wiatru i sprostać obciążeniom związanym ze śniegiem, konstrukcja dachu musi być bardzo wytrzymała. Bez względu na to, czy jest wykonywana tradycyjnie, czy została przygotowana w fabryce, od jej jakości zależy trwałość dachu, a także pośrednio całego budynku. Oba rodzaje więźby dachowej mają zalety i wady, dlatego ważne jest, by wybrać wersję najbardziej adekwatną do wytycznych projektowych, naszych preferencji oraz możliwości finansowych.

Do konstrukcji tradycyjnej więźby dachowej używa się elementów z najwytrzymalszych gatunków drewna. Wyselekcjonowana sosna lub świerk najwyższej jakości to surowce o największej wytrzymałości na zginanie, ściskanie i ścinanie. Wszystkie elementy muszą zostać wykonane z ogromną precyzją, ponieważ każdy defekt obniża wytrzymałość o 20-30 proc.

Chcąc połączyć elementy więźby tradycyjnej w konstrukcję, należy wykonać złącza wzdłużne poziome oraz pod kątem, czyli narożne i wrębowe. Wycięcia w krawędziakach nie mogą być więc głębsze niż 1/3 wysokości przekroju, dzięki czemu nie zostanie obniżona zanadto jego wytrzymałość.

Więźba prefabrykowana powstaje z tych samych gatunków drewna, dopuszczalna jest tu jednak ich niższa klasa - C. Elementy więźby łączone są w tym przypadku za pomocą metalowych łączników – płytek gwoździowych lub kolczastych, co sprawia, że żadna z drewnianych belek nie jest osłabiona wycięciami.

Przekroje poszczególnych elementów oraz wielkości łączników są obliczane i dobierane optymalnie – indywidualnie do każdego projektu. Na więźbę z fabryki potrzeba zatem o 30 proc. mniej drewna niż w przypadku więźby tradycyjnej, nie musi być ono także gatunkowo najwyższej jakości. Wpływa to zatem na znaczny spadek kosztów materiału.

Montaż tradycyjnej więźby jest żmudny i długotrwały, elementy często docina się na miejscu. Tę więźbę jest w stanie wykonać bezbłędnie jedynie wykwalifikowana ekipa z dużym doświadczeniem. Niepotrzebny jest tu jednak drogi, ciężki sprzęt wykorzystywany w niektórych przypadkach montażu więźby prefabrykowanej. Dostarczone na budowę wiązary kratowe trzeba często ustawiać przy pomocy dźwigu, którego wynajęcie jest kosztowne.

Czas montażu więźby prefabrykowanej to zaledwie jeden lub dwa dni, gdyż całość została uprzednio przygotowana w fabryce. Zatem w trakcie produkcji wiązarów na budowie mogą być prowadzone równolegle inne prace. Aby solidnie wykonać więźbę tradycyjną, potrzeba - w zależności od stopnia skomplikowania – nawet kilku tygodni. Dużo czasu i energii należy też poświęcić na poszukiwanie odpowiedniego zespołu robotników o udokumentowanej renomie, co też wiąże się często z ustaleniem dość odległego terminu.

Jeśli chodzi o wykonanie więźby w przypadku dachu o wielu połaciach, z takimi elementami jak wole oczka czy lukarny, jedynym rozwiązaniem jest więźba tradycyjna. Wiązary kratowe mają zazwyczaj powtarzalny układ, dlatego też mogą być stosowane w przypadku dachów o nieskomplikowanej bryle. Ich atutem jest natomiast możliwość wykorzystania dolnego pasa jako szkieletu drewnianego stropu, który z powodzeniem zastąpi dużo droższy betonowy.