Budowa dachu. Jakie są jego główne elementy?

Główne składowe dachu to więźba dachowa, kalenica, połać dachowa oraz krawędź koszowa, określana jako kosz. Każdy z wymienionych elementów składa się z kolejnych członów.

Przeczytaj koniecznie: Jak perfekcyjnie zbudować dom?

Więźba dachowa to do pewnego stopnia szkielet dachu. Powstaje z belek, które odpowiadają za stabilność konstrukcji. Krokiew to belka o ułożeniu ukośnym. Rzędy krokwi tworzą linię dachu. Kalenica to najwyższa część dachu utworzona poprzez krokwie połączone na górze. Musi być odpowiednio podparta. Oparcie dla krokwi stanowi murłata, która jest montowana poziomo.

Podporę dla krokwi stanowią także jętki - to one łączą pary krokwi. Ze względu na funkcję zwiększającą nośność jętki powinny być odpowiednio sztywne. W celu lepszego usztywnienia stosuje się klocki usztywniające, w szczególności jeśli jętki są zrobione z desek.

Kolejnymi elementami tworzącymi szkielet są kleszcze, miecze, słupy oraz belki podwalinowe. Do niezbędnych fragmentów należą również wiązary oraz wiatrownice - te ostatnie także usztywniają więźbę dachową. Za sztywność konstrukcji odpowiada też zastrzał - w formie belki ukośnej.

Połać dachowa to górna płaszczyzna dachu, wykańczana różnymi materiałami w zależności od założeń projektowych. Połać może występować w formie strzechy czy gontu, różnego rodzaju blach (na przykład trapezowej) lub dachówki. Jeżeli chciałbyś się dowiedzieć więcej o pokryciach dachowych – zajrzyj tutaj.

Elementem konstrukcji dachu jest również kosz. To kluczowe miejsce ma ogromne znaczenie dla szczelności dachu. Styk dwóch krawędzi będzie narażony na duże obciążenia, tamtędy będzie spływała woda deszczowa i gromadził się śnieg. Tak więc każdy najmniejszy szczegół przy montażu ma znaczenie.

Są różne rodzaje dachów i w związku z tym - różnorodne konstrukcje. Inaczej projektuje i wykonuje się dach płaski, a inaczej dach wielospadowy. Spośród mniej prozaicznych i popularnych rozwiązań można wymienić dachy pulpitowe lub kolebkowe.

Dachy pulpitowe to najczęściej pojedyncza skośna płaszczyzna, o dość nieznacznym kącie nachylenia. Tego typu konstrukcje w ostatnim czasie zyskały na popularności, gdyż są synonimem nowoczesnej architektury. W przeciwieństwie do dachów pulpitowych dachy kolebkowe charakteryzują się kolistą strukturą - bardzo ciężką wykonawczo. Niektóre projekty zakładają też tworzenie pewnego rodzaju hybryd, w których znajdują zastosowanie różne formy.

Konstrukcja dachu zależy od jego rodzaju. Przy dachach płaskich stosuje się najczęściej konstrukcję płatwiowo-kleszczową. Więźba składa się z wiązarów. Wykorzystuje się krokwie, słupy i kleszcze. W przypadku dachów płaskich usztywnieniem są miecze oraz zastrzały. Więźba płatwiowo-kleszczowa jest używana również w dachach o tradycyjnychdachach dwu- oraz jednospadowych.

Z konstrukcji opartej na kratownicy (wiązary stalowe, wiązary kratowe) korzysta głównie budownictwo przemysłowe oraz użyteczności publicznej, ale w ostatnich latach wzrasta zainteresowanie tą technologią także w budownictwie jednorodzinnym. Wiązary kratowe w domach są wykonywane z drewna. Do zalet wykorzystania tej techniki konstrukcyjnej dachu można zaliczyć stosunkowo niski koszt iszybki montaż. Przy budowie niewielkich domków letniskowych, działkowych czy bungalowów stosowana jest więźba krokwiowo-belkowa. Prosta konfiguracja elementów przekłada się na szybkość realizacji.

Innym rodzajem konstrukcji jest więźba jętkowa – zalecana, jeśli planowane jest zagospodarowanie poddasza do celów użytkowych. Konstrukcja dachu z powyższego opisu odpowiada najlepiej standardowemu dachowi dwuspadowemu o budowie tradycyjnej.

Powyższe elementy dachu odpowiadają za bezpieczeństwo konstrukcji i dają pewność, że obciążenia działające na dach nie będą zbyt duże.Na dach działają obciążenia różnego rodzaju - stałe i zmienne. Obciążenia stałe to ciężar poszczególnych elementów konstrukcyjnych więźby dachowej. Liczy się również izolacja i połać, a właściwie ich ciężar. Pokrycie dachu musi odpowiadać ciężarowi określonemu w projekcie. Wszystkie elementy dachu muszą odpowiadać na wyzwania obciążenia zmiennego. Więźba i połać powinny być projektowane i wykonywane tak, aby zminimalizować niekorzystne działanie tych obciążeń.

W skład obciążeń zmiennych działających na dach wchodzą także tespowodowane śniegiem, wiatrem oraz wodą deszczową. Jednak w przypadku deszczówki największe znaczenie ma kosz dachowy i odpowiednio wykonana i zabezpieczona krawędź koszowa. Do zmiennych obciążeń można przyporządkować ponadto obciążenia użytkowe(są one jednak ściśle związane z dachami płaskimi).

Obecnie dach płaski pełni często funkcję terenu zielonego lub tarasu, a wszystkie obciążenia, które będą na niego działały, należy brać pod uwagę na etapie projektu. Więcej informacji o kosztach budowy i wymaganiach projektowych domów z płaskim dachem znajdziesz tu.

Obciążenie od wiatru dotyczy właściwie każdego dachu, a w największym stopniu dachów o bardzo dużym nachyleniu. Połać powinna więc być wyjątkowo odporna od strony nawietrznej.

W przypadku remontu dachu, jeśli zamierzasz zastosować inne, cięższe pokrycie niż dotychczasowe, należy wzmocnić konstrukcję. Przy budowie nowego dachu lub remoncie starego należy pamiętać o odpowiednim stabilnym połączeniu pomiędzy modułami.