Barwa i natężenie światła w pomieszczeniach. Zdrowe oświetlenie pokoju

Kwestia oświetlenia pokojów to nie tylko zagadnienie funkcjonalne i estetyczne. Jest ona również regulowana szczegółowymi przepisami. Pomieszczenia przeznaczone na pobyt ludzi powinny być oświetlone w sposób opisany w rozporządzeniu w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, a stanowiska pracy zgodnie z rozporządzeniem w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Podstawowe wymaganie dotyczące oświetlenia dziennego pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi to stosunek powierzchni okien liczonej w świetle ościeżnic do powierzchni podłogi nie mniejszy niż 1:8. W innych pomieszczeniach wymagających oświetlenia dziennego stosunek ten nie może być mniejszy niż 1:12.

Jako pomieszczenia przeznaczone na pobyt ludzi są traktowane te, w których te same osoby przebywają dłużej niż dwie godziny w ciągu doby, przy czym jeśli ich pobyt trwa do czterech godzin, jest to pobyt czasowy, a jeżeli dłużej niż cztery godziny – pobyt stały. Gdy pobyt trwa krócej niż dwie godziny, pomieszczenie jest uznawane przez prawo za nieprzeznaczone na pobyt ludzi.

Oświetlenie pokoju - szczególne wymagania

Pokoje w domu powinny spełniać szczególne wymagania – w godzinach od 7 do 17 przez ich okna musi być widoczne słońce. Jednak w mieszkaniu wielopokojowym wystarczy, że taka sytuacja jest tylko w jednym pokoju. A jeśli jest to mieszkanie w śródmiejskiej zabudowie uzupełniającej (niezdefiniowanej w przepisach), może być nasłonecznione jedynie przez 1,5 godziny na dobę. Dla mieszkań jednopokojowych w takiej zabudowie nie określa się wymaganego czasu nasłonecznienia.

Oświetlenie pokoju - sztuczne

W warunkach technicznych nie ma szczegółowych wytycznych, jakie powinno być oświetlenie pomieszczeń światłem sztucznym. Jest powiedziane jedynie, że pomieszczenia przeznaczone na pobyt ludzi oraz do komunikacji powinny mieć zapewnione oświetlenie światłem sztucznym odpowiednio do potrzeb użytkowych, a w pomieszczeniu przeznaczonym na stały pobyt ludzi oświetlenie sztuczne powinno zapewniać odpowiednie warunki użytkowania całej jego powierzchni.

Gdy pomieszczenia przeznaczone na stały pobyt ludzi oraz do komunikacji są ze sobą połączone, natężenie zastosowanego w nich oświetlenia nie powinno wykazywać różnic wywołujących olśnienie przy przechodzeniu między nimi.

Pomieszczenia przeznaczone do stałej pracy w rozumieniu ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy mogą być oświetlone wyłącznie oświetleniem sztucznym, jeśli wyrazi na to zgodę właściwy państwowy inspektor sanitarny w porozumieniu z okręgowym inspektorem pracy.

Oświetlenie dzienne nie jest wymagane w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi, jeśli nie jest ono w nich konieczne lub jest niewskazane ze względów technologicznych. Jego brak może być uzasadniony celowością funkcjonalną zlokalizowania pomieszczenia w obiekcie podziemnym lub w części budynku pozbawionej oświetlenia dziennego.

Natężenie światła w pokoju

Jego określone wartości są wymagane jedynie na stanowiskach pracy. Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy powinny być takie jak przedstawione w normie PN-EN 12464-1. Przyjęto w niej, że by dostrzeć rysy ludzkiej twarzy, w normalnych warunkach oświetleniowych wystarczające jest natężenie 20 lx (luksów). Dla porównania – natężenie oświetlenia światłem dziennym w słoneczny letni dzień w otwartej, niezacienionej przestrzeni osiąga 100 000 lx.

Wymagania normy dla wybranych miejsc:

• strefy komunikacji i korytarze – 100 lx,
• schody – 150 lx,
• stołówki, spiżarnie – 200 lx,
• szatnie, umywalnie, łazienki, toalety – 200 lx,
• pomieszczenia z urządzeniami technicznymi – 200 lx,
• tablice rozdzielcze – 500 lx,
• praca przy komputerze – 500 lx,
• sale lekcyjne w szkołach – 300 lx.

Przeprowadzanie pomiarów natężenia oświetlenia jest zalecane nie rzadziej niż raz na dwa lata oraz po każdej zmianie układu lub umeblowania pomieszczeń. Służą do tego mierniki natężenia oświetlenia nazywane luksomierzami.