Art déco – od kobiecych kapeluszy do sportowych samochodów
Przenieśmy się na chwilę na ulice Paryża, Londynu i Nowego Jorku dwudziestolecia międzywojennego. Społeczeństwo zmęczone koszmarem wojny, wielkim kryzysem, niepewnością jutra, szukało ucieczki i radości życia w muzyce i sztuce. Na ulicach słychać było jazz i nieustającą zabawę. W takich okolicznościach narodziło się art déco – styl luksusowych transatlantyków, wyzwolonych kobiet, nowojorskich drapaczy chmur, wyrafinowanej elegancji, fascynacji kinem, radiem i elektrycznością. Styl, który swoim oddziaływaniem ogarnął wszystkie dziedziny życia.
Nazwa wywodzi się z francuskiego ”art decorafif” – sztuka dekorowania i została wprowadzona do kanonu pojęć historii sztuki dopiero w latach 60. XX w., przez angielskiego historyka sztuki Bevisa Hillera, jako określenie pewnych tendencji wzorniczych w okresie międzywojennym.
Ten frywolny styl nie był związany z żadną ideologią, jedynie z estetyczną radością jaką dawał ludziom w tych ciężkich czasach. Był rodzajem nowoczesnego eklektyzmu, który czerpał inspiracje nie tylko z bogatej historii sztuki europejskiej, lecz także sztuki kultur Afryki, Oceanii i Ameryki Południowej. Nowy styl tętniących miast okresu międzywojennego nie bał się żywych kolorów, geometrycznych kształtów, zdecydowanych rytmicznych podziałów i nowych materiałów.
Jednym z najbardziej charakterystycznych przykładów art déco jest budynek Crysler Building w Nowym Jorku. Jest doskonałym wzorem jednolitości stylowej zarówno architektury, jak i projektu wnętrz.
We wnętrzach z tego okresu dominowały zestawienia żywych i ostrych kolorów w malarsko-geometrycznych wzorach. Szeroko stosowane były nowoczesne materiały – szkło i stal, obok luksusowych materiałów, takich jak naturalny fornir, szlifowany kryształ, lakierowane drewno i polerowane kamienie. Charakterystycznym elementem był szeroko stosowany motyw piramidy egipskiej i prekolumbijskiej oraz tzw. zig-zac.
Każde wnętrze dopełniały ekskluzywne meble, charakteryzujące się dużą starannością wykonania, często fornirowane egzotycznymi gatunkami drewna czy pokryte skórą węża lub rekina (tzw. szagryn). Dominowały kanciaste kształty, łamane linie, zrytmizowane formy i błysk luksusu.
Piękno, nie tylko estetyczne, ale również funkcjonalne, geometryczna prostota, która przeciwstawiała się miękkiej kresce secesji elegancją formy i kunsztem detalu sprawiła, że art déco jest nadal chętnie wybieranym stylem w wielu dziedzinach życia – od kobiecych kapeluszy po sportowe samochody.
Tekst: mgr inż. arch Miłosz Kowalski, wykładowca na kursie projektowania wnętrz CREATOR, www.creator.net.pl
