Ile zaoszczędzisz, wymieniając żarówkę na energooszczędną?

Żarówki energooszczędne to lampy halogenowe, świetlówki i LED-y. Czy warto w nie inwestować? Ile kosztuje wymiana tradycyjnej żarówki na nowoczesne źródło światła? I przede wszystkim: na jakie oszczędności możesz liczyć, zastępując nimi poczciwą starą żarówkę wolframową?

Popularne przez wiele lat żarówki, w których elementem świecącym jest włókno wolframowe, odchodzą do lamusa. Wprawdzie można je wciąż kupić, nawet mimo zakazu sprzedaży wynikającego z dyrektywy Unii Europejskiej (wystarczy umieścić na opakowaniu informację, że żarówka nie jest przeznaczona do użytku domowego, i towar jest wtedy legalny), jednak spadek cen nowoczesnych źródeł światła sprawił, że warto się zastanowić, czy nie jest to rzeczywiście lepszy wybór.

Poza oczywistą zaletą lamp energooszczędnych, taką jak stosunkowo niewielki pobór mocy przekładający się na niskie opłaty za energię, można upatrywać ich wyższości także w tym, że mniej się nagrzewają niż tradycyjne żarówki.

Za energooszczędne są uważane (przynajmniej przez urzędników unijnych) żarówki halogenowe. Ich wnętrze wypełnia gaz szlachetny z dodatkiem pierwiastka z grupy halogenów (np. jod, brom), dzięki czemu wolframowy żarnik osiąga wyższą temperaturę niż w zwykłych żarówkach. W tradycyjnych źródłach światła wolframowy żarnik znajduje się w próżni lub w otoczeniu argonu z domieszką azotu. Wyższa temperatura żarnika w halogenach przekłada się na lepszą skuteczność świetlną. W przypadku zwykłej żarówki 60 W wynosi ona 11,8 lm/W, a w przypadku liniowej żarówki halogenowej – tej samej mocy – 14 lm/W. Zatem dzięki wymianie żarówek zwykłych na halogenowe tę samą ilość światła można uzyskać, pobierając o 15-20 proc. mniej energii bądź mieć w domu jaśniej bez zwiększania jej zużycia. Średni czas pracy żarówki halogenowej to 1000 godzin.

Większe oszczędności osiągniesz, stosując lampy fluorescencyjne. Są one dostępne jako świetlówki kompaktowe – ze zintegrowanym układem zapłonowym i gwintem umożliwiającym umieszczenie ich w oprawach przeznaczonych dla zwykłych żarówek.

Skuteczność świetlna popularnych świetlówek wynosi mniej więcej 50 lm/W (można też spotkać takie o skuteczności 100 lm/W), czyli stosując taką o mocy 11 W, można uzyskać niemal tyle światła co z żarówki 60 W. Oszczędność energii wynosi zatem 80 proc.

Ich żywotność może się znacznie różnić. Teoretycznie wynosi od 6 do 15 tys. godzin, jednak jest dużo krótsza w przypadku umieszczenia świetlówki w hermetycznie zamkniętej oprawie. Częste włączanie i wyłączanie również przyspiesza zużywanie świetlówki. Warto brać pod uwagę, że ich stosowanie powoduje zakłócenia w sieci elektrycznej, przez co pogarsza się jakość energii dostępnej w systemie zasilania.

Ostatni krzyk mody to lampy LED-owe. W ostatnim czasie ich ceny bardzo spadły i wobec tego stają się coraz popularniejsze. Są umieszczane po kilkanaście lub kilkadziesiąt w obudowach umożliwiających zamontowanie ich we wszystkich popularnych typach opraw oświetleniowych z gwintami E14 i E27 oraz trzonkami GU4, GU10, G4, G9, T8. Sprzedawane są także w postaci samoprzylepnych taśm.

W lampach LED stosuje się na ogół płaskie diody typu SMD o różnych rozmiarach i skuteczności świetlnej. Najczęściej spotykane SMD 3528 i większe 5050 generują mniej więcej 80 lm/W (duże diody Power LED uzyskują wskaźnik blisko 200 lm/W, ale są bardzo drogie). Im większe wymiary, tym większa moc, więc tę samą ilość światła uzyskuje się z mniejszej liczby LED-ów. W porównaniu ze zwykłymi żarówkami diody o wskaźniku 80 lm/W pobierają o 85 proc. mniej energii.

Z badań wynika, że dobrej jakości LED-y mogą świecić nawet 100 tys. godzin, jednak żywotność tych, które są dostępne w sklepach w atrakcyjnej cenie, bywa dziesięciokrotnie krótsza (niektóre ulegają awarii już po kilku miesiącach).

Najniższe ceny dostępnych w sklepach źródeł światła o podobnej skuteczności świecenia do zamontowania w popularnych oprawach z gwintem E27 (w nawiasie orientacyjny koszt energii pobieranej w ciągu 1000 godzin pracy):

• zwykła żarówka E27 60 W – 1,5 zł (36 zł),
• żarówka halogenowa 52 W – 4 zł (31,2 zł),
• świetlówka energooszczędna 13 W – 9 zł (7,8 zł),
• lampa LED 10W (24 x SMD 5050) – 14 zł (6 zł).

Z powyższego zestawienia wynika, że stosowanie żarówek, zarówno zwykłych, jak i halogenowych, trudno już uznać za opłacalne.