Badanie termowizyjne. Czym jest, kiedy je wykonać?

Ponad 70 proc. kosztów utrzymania domu stanowią wydatki na ogrzewanie - tak wysoki wskaźnik zużycia energii spowodowany jest stratami ciepła przez przegrody zewnętrzne w ogrzewanych pomieszczeniach. Aby zapobiec nadmiernemu wychładzaniu wnętrz, a tym samym marnotrawieniu energii cieplnej, projektuje się budynki ze zwiększoną grubością izolacji oraz z zastosowaniem materiałów o najlepszych właściwościach izolacyjnych. Jeżeli mieszkasz w budynku powstałym kilkadziesiąt lat temu, najlepszym sposobem walki z wydatkami na ogrzewanie jest termomodernizacja, czyli docieplenie miejsc odpowiedzialnych za nadmierną ucieczkę ciepła - tzw. mostków cieplnych. Aby termomodernizacja przyniosła wymierny efekt, miejsca występowania mostków cieplnych wykrywa się za pomocą badania termowizyjnego.

Termowizja jeszcze do niedawna była stosowana wyłącznie w technologii wojskowej (noktowizory), jednak znalazła ona znacznie szersze zastosowanie w budownictwie. Kamery termowizyjne służą do oceny stanu izolacji cieplnej domu, wykrywają niedoskonałości związane z brakiem materiału izolacyjnego o odpowiedniej grubości, przerwy i braki w ciągłości izolacji, nieszczelności w stolarce okiennej oraz miejsca, w których doszło do wykroplenia się wilgoci. Kamera termowizyjna rejestruje promieniowanie elektromagnetyczne z zakresu podczerwieni – zamieniając je przy tym w widziany obraz. Dzięki temu obserwujemy dom w palecie kolorów. Barwne plamy pozwalają na wskazanie, które fragmenty ścian są ciepłe, a które zimne.

Mostki cieplne to miejsca charakteryzujące się wysoką przenikalnością ciepła w porównaniu z pozostałą częścią przegrody zewnętrznej. Wyróżniamy trzy rodzaje mostków termicznych: materiałowe, geometryczne i konstrukcyjne. Pierwsze powstają w miejscach, gdzie przylegają do siebie materiały budowlane o bardzo różnej przewodności cieplnej. Przykładem są kotwy przechodzące przez warstwę izolacyjną (przenikane ciepła przez metalowe kotwy jest znacznie intensywniejsze niż przez pozostałą część przegrody wykonanej z materiału termoizolacyjnego). Mostki geometryczne wynikają z kształtu budynku, gdy powierzchnia oddająca ciepło jest znacznie większa niż ta, która je przyjmuje (przykładem są zewnętrzne naroża budynku). Mostki konstrukcyjne powstają w miejscach pocienienia lub przerwania warstwy izolacji oraz niejednoczonej konstrukcji przegrody. Ze względu na kształt mostki cieplne dzieli się na punkowe i liniowe.

Bez względu na to, z jakim rodzajem mostków cieplnych masz do czynienia, problem ten należy rozwiązać już na etapie projektowym. Aby ograniczyć ich liczbę do minimum, w konstrukcji budynku należy zachować ciągłość warstwy izolacyjnej w przegrodach zewnętrznych i na połączeniach (tzn. warstwa izolacji dachu powinna łączyć się na całej długości z izolacją ściany wewnętrznej). Z kolei, aby zapobiec nadmiernemu wychładzaniu się podłoża, należy zadbać o poprawne wyizolowanie ścian fundamentowych lub wykonanie płyty fundamentowej.

W istniejącym budynku badanie termowizyjne pozwala w ciągu kilku, kilkunastu godzin odnaleźć miejsca występowania mostków cieplnych. Powinno ono zostać wykonane przed zaplanowaniem prac termomodernizacyjnych i po ich zakończeniu – dobrym pomysłem jest też przeprowadzenie takiego badania przed podjęciem ostatecznej decyzji o zakupie domu.

Przeprowadza się je w zimnych porach roku, tj. jesienią, zimą oraz wczesną wiosną, zarówno od zewnątrz, jak i od wewnątrz badanego obiektu. Uzyskane pomiary są pomocne w ustaleniu jakości ocieplonego budynku i znalezieniu miejsc zagrożonych występowaniem mostków cieplnych. Zaletą badań wykonywanych od zewnątrz jest to, że można w ten sposób szybko zbadać duże powierzchnie budynku – jednak decydującym czynnikiem wpływającym na poprawne wykonanie badania termowizyjnego jest pogoda.

Idealne warunki pomiarowe uzyskuje się, gdy temperatura na zewnątrz wynosi między 3 a 5°C, natomiast temperatura wewnętrzna budynku powinna wynosić ok. 21-24°C. Temperatura to jednak nie wszystko. Na precyzyjność badań decydujący wpływ ma także stopień nasłonecznienia – im mniejsze, tym dokładniej kamera wskaże miejsca, w których dochodzi do strat ciepła. Dlatego badanie termowizyjne wykonywane jest w godzinach porannych, popołudniowych bądź podczas zachmurzonego nieba. Skorupa budynku nie powinna być wilgotna od opadów atmosferycznych, natomiast prędkość wiatru nie powinna przekraczać 1 m/s - silny wiatr wychładza powierzchnie ścian, maskując miejsca narażone na występowanie mostków cieplnych.

Firmy przeprowadzające badania termowizyjne przedstawiają ich wynik w formie raportu, do którego dołącza się telegramy (czyli zdjęcia budynku). Telegramy są przedstawione w barwach odpowiadających rozkładowi ciepła na ich powierzchni – najczęściej w postaci skali odpowiadającej kolorom tęczy. Na termografie pokazującym budynek z zewnątrz miejsca ucieczki ciepła (o podwyższonej temperaturze) są zaznaczone na żółto, pomarańczowo bądź czerwono. Z kolei na termografie wykonanym wewnątrz budynku - miejsce ucieczki ciepła (o niższej temperaturze) zostanie zaznaczone kolorem niebieskim, granatowym albo fioletowym. Za badanie termowizyjne płaci się w zależności od wielkości budynku, standardowa cena dla domu jednorodzinnego do 200 m2 waha się w granicach 400-600 zł. Z kolei dla większych budynków często jest to ponad 1000 zł. Jednak korzyści, jakie uzyskasz z późniejszej termomodernizacji, z pewnością zwrócą się w postaci niższych kosztów ogrzewania domu.

Damian Czernik