Rekuperator - tylko dla bogatych?

System wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła, czyli z rekuperacją, jest bardziej skomplikowany od tradycyjnej wentylacji naturalnej. Czy warto w niego inwestować? Komu opłaca się montaż rekuperatora?

Standardowym rozwiązaniem w projektach domów jednorodzinnych jest wentylacja naturalna, nazywana też grawitacyjną. Działa ona dzięki sile wyporu w pionowych kanałach wentylacyjnych, powstającej w wyniku różnicy gęstości powietrza spowodowanej inną temperaturą wewnątrz i na zewnątrz domu. Na ruch powietrza ma wpływ także wiatr, który może zarówno wspomagać, jak i utrudniać działanie wentylacji grawitacyjnej. Wymiany powietrza w domu nie wywołuje żadne urządzenie mechaniczne, jego intensywność zależy głównie od warunków atmosferycznych.

Wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła

Uniezależnienie wentylacji od pogody umożliwiają wentylatory. Włączając je i wyłączając bądź zmieniając prędkość obrotową ich łopatek, można sterować ilością powietrza wymienianego w pomieszczeniach. Mechaniczne wymuszanie przepływu powietrza ma tę zaletę, że można je przemieszczać w dowolne miejsce niezależnie od znajdujących się na jego drodze przeszkód – wymaga to jedynie zastosowania wentylatora o odpowiedniej sile. Dzięki temu powietrze można przepuścić nie tylko przez filtr zatrzymujący zanieczyszczenia, ale także przez wymiennik ciepła. W ten sposób tworzy się systemy wentylacji mechanicznej z odzyskiem energii z powietrza wywiewanego. Ich stosowanie umożliwia zmniejszenie strat ciepła na wentylację mniej więcej o połowę i w rezultacie zmniejszenie rachunków za ogrzewanie co najmniej o 15%, a w dobrze ocieplonych i szczelnych domach nawet o 40%. To znaczy, że dzięki odzyskowi ciepła można zaoszczędzić co najmniej 600 zł w przypadku niedużego domu ogrzewanego gazem ziemnym do nawet kilku tysięcy
złotych, gdy rekuperację zastosuje się w dużym domu ogrzewanym drogim propanem lub olejem opałowym. Ekonomia to, poza komfortem wynikającym z możliwości regulacji wydajności wentylacji i oczyszczania powietrza, główny powód stosowania wentylacji z odzyskiem ciepła.

Rekuperacja: wydatki i opłacalność

Żeby jednak oszczędzać, trzeba najpierw zainwestować. System wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła jest oczywiście droższy niż zwykła wentylacja grawitacyjna. Za dobrej klasy rekuperator do przeciętnej wielkości domu jednorodzinnego trzeba zapłacić 7-10 tys. zł. Najtańsze kosztują wprawdzie poniżej 3 tys. zł, ale mają gorsze parametry, więc zysk wynikający z ich zastosowania jest mniejszy.

Instalacja do rozprowadzania powietrza w domu jednorodzinnym kosztuje od 3 do 8 tys. zł w zależności od jego wielkości i liczby pomieszczeń. Do uzyskania wysokiej efektywności systemu potrzebny jest jeszcze gruntowy wymiennik ciepła (instalacja transportująca powietrze pod ziemią w celu jego wstępnego podgrzania – eliminuje straty energii na usuwanie lodu z wymiennika). Jego koszt to co najmniej 5 tys. zł. Zatem wydatki na instalację to w sumie 15-25 tys. zł. Wzniesienie komina wentylacyjnego i nawiewniki okienne umożliwiające działanie wentylacji naturalnej kosztują 3-4 razy mniej.

Trzeba też brać pod uwagę koszt eksploatacji. Wentylatory pobierają prąd, za który w zależności od ich mocy i jakości (w lepszych rekuperatorach są mniej energochłonne) płaci się 150-400 zł rocznie. Zatem czy rekuperator jest urządzeniem dla bogatych? Jeśli przyjąć, że o bogactwie decyduje możliwość wydania na budowę domu kwoty większej o 10-15 tys. zł, to można tak powiedzieć. Jednak dzięki niższym rachunkom za ogrzewanie ten wydatek w końcu kiedyś będzie zrekompensowany, nawet gdy się uwzględni większe opłaty za energię. Jeśli ktoś ogrzewa dom drogim paliwem albo prądem, inwestycja w rekuperator na pewno mu się opłaci.