Kiedy warto założyć instalację fotowoltaiczną?

Pod względem ilości i mocy instalacji fotowoltaicznych Polska nadal znajduje się na jednym z ostatnich miejsc w europejskim zestawieniu, zwłaszcza jeśli dane te zestawimy z liczbą ludności poszczególnych krajów, która w Polsce jest niemała. Wyprzedzają nas kraje zarówno mniej zamożne od naszego, jak i te usytuowane dalej na północ – o mniej korzystnych warunkach klimatycznych. Liderem są oczywiście Niemcy, które mają więcej mocy zainstalowanej w instalacjach fotowoltaicznych, niż my we wszystkich elektrowniach konwencjonalnych.

Najczęściej w standardowych domach jednorodzinnych ogrzewanych kotłem grzewczym i bez klimatyzacji, zastosowanie znajdują instalacje PV o mocy od 2 do 4 kWp. Instalacja 3 kWp składa się przeważnie z 12 paneli PV i wymaga około 20 m2 wolnej powierzchni na dachu.

Na szczęście w ostatnich latach sytuacja się poprawia, przede wszystkim ze względu na znaczny spadek cen elementów instalacji PV (przede wszystkim paneli). Drugą ważną przyczyną wzrostu popularności tej gałęzi OZE było uchwalenie Ustawy o Odnawialnych Źródłach Energii oraz wprowadzenie korzystnych zasad rozliczeń pomiędzy użytkownikami a zakładami energetycznymi. Dzięki nim instalacje PV nie muszą być wyposażone w kosztowne akumulatory, które należałoby co kilka lat wymieniać – zamiast tego rolę akumulatorów przejmuje sieć elektroenergetyczna. Nadmiar energii niewykorzystanej w domu można wprowadzić do sieci, a następnie 80% tej energii można z powrotem bezpłatnie pobrać w okresie pełnego roku od wprowadzenia tej energii. Jako pozostałe przyczyny rosnącej popularności można podać wzrost świadomości ekologicznej i energetycznej społeczeństwa lub zainteresowanie nowymi technologiami.
Zatem kiedy warto założyć panele słoneczne? Dla niektórych przeszkodą wydają się nasze warunki klimatyczne. W praktyce instalacje PV zamontowane na równiku generują prawie 1,5 razy więcej energii niż instalacje w Polsce, jednak jest wiele europejskich krajów o identycznych lub mniej korzystnych warunkach klimatycznych, w których montaż paneli słonecznych powszechnie uznaje się za opłacalny. Można więc śmiało uznać, że w całym kraju warunki klimatyczne są odpowiednie do efektywnej pracy instalacji PV.

Nawet mała instalacja PV o mocy rzędu 1,5 kWp może pokrywać 80-100% rocznych potrzeb energii elektrycznej w niewielkim domu jednorodzinnym.

Czasami mówi się również, że system fotowoltaiczny warto założyć tylko dla budynków, które zużywają dużo energii. Owszem, wielkość zużycia energii jest istotna na etapie doboru wielkości instalacji PV i liczby jej modułów, jednak nie oznacza to, że przy niskim zużyciu rzędu 2000 kWh rocznie (100 zł opłat miesięcznie za prąd) nie warto zamontować paneli. Warto, tylko należy po prostu umiejętnie dobrać ich ilość. Oczywiście płacąc niskie rachunku za energię mamy mniejszy potencjał oszczędności po zainstalowaniu modułów PV, ale mniejsza instalacja wiąże się z proporcjonalnie niższym kosztem, zatem jest to tak samo opłacalna inwestycja (np. pod względem okresu zwrotu).

Można także zastosować pola paneli PV zwrócone w różnych kierunkach. Powinny być one wówczas przyłączane jako oddzielne obwody do inwertera posiadającego funkcję współpracy z niezależnymi obwodami.

Dla części zainteresowanych montażem instalacji fotowoltaicznych przeszkodą zdaje się być również kąt nachylenia dachu i orientacja budynku. W praktyce całoroczna wydajność instalacji w niewielkim stopniu zależy od nachylenia modułów, a za prawidłowe uznaje się nachylenie już od 15 do nawet 60 stopni. Podobnie odchylenia od orientacji południowej nawet o 45 stopni na wschód lub zachód nie powodują znaczących strat energii. Większe odchylenia w orientacji wyraźniej odbijają się na uzyskach, ale nierzadko panele montuje się na połaciach wschodnich lub zachodnich – trzeba się tylko liczyć z 20% spadkiem uzysków względem warunków idealnych. Nie jest przeszkodą również pokrycie dachu – producenci systemów montażowych dostarczają rozwiązania gwarantujące wytrzymałość mechaniczną i zachowanie szczelności pokrycia dachowego dla różnych rodzajów poszycia.
Można więc powiedzieć, że dla większości budynków mieszkalnych montaż instalacji fotowoltaicznej jest jak najbardziej trafną i opłacalną decyzją, a panele słoneczne warto założyć niemal w każdym przypadku! Zwrot kosztów inwestycji wynosi na ogół 8-10 lat, co przy 25 letnim okresie gwarancji na panele jest już dobrym wynikiem. Im większe będzie bieżące zużycie energii wytwarzanej w instalacji PV tym okres ten będzie krótszy. Skróceniu będzie także sprzyjać oczywiście każda forma dotacji, zmniejszająca koszty inwestycji.

Szczególną przydatność wykazują instalacje fotowoltaiczne w budynkach korzystających z pomp ciepła, a także klimatyzacji. Należy jednak wcześniej przewidzieć odpowiednią powierzchnię dachu dla zastosowanie instalacji PV większej mocy.

Można więc powiedzieć, że dla większości budynków mieszkalnych montaż instalacji fotowoltaicznej jest jak najbardziej trafną i opłacalną decyzją, a panele słoneczne warto założyć niemal w każdym przypadku! Zwrot kosztów inwestycji wynosi na ogół 8-10 lat, co przy 25 letnim okresie gwarancji na panele jest już dobrym wynikiem. Im większe będzie bieżące zużycie energii wytwarzanej w instalacji PV tym okres ten będzie krótszy. Skróceniu będzie także sprzyjać oczywiście każda forma dotacji, zmniejszająca koszty inwestycji.
Szczegółową analizę ekonomiczną takiej inwestycji można przeprowadzić w Kalkulatorze Opłacalności PV dostępnym na stronie firmy Hewalex, wiodącego producenta i dostawcy w branży OZE: kolektorów słonecznych, pomp ciepła i instalacji fotowoltaicznych.