Hałas w wentylacji mechanicznej - jak go wytłumić?

Wentylacja naturalna pracuje cicho i z różną wydajnością, jednak nie jest tak skuteczna jak wentylacja mechaniczna – ta z kolei zapewnia wysoki komfort cieplny pomieszczeń, niezależnie od warunków panujących na zewnątrz. Odpowiednio zaprojektowany i wykonany system wentylacji mechanicznej nie generuje dużego hałasu – gdy jest on uciążliwy, należy zlokalizować przyczynę i dążyć do jego zminimalizowania.

Wentylacja mechaniczna jeszcze do niedawna była domeną obiektów komercyjnych, teraz coraz częściej spotykana jest w domach jednorodzinnych. Każda instalacja składa się z podstawowych elementów, takich jak: centrala wentylacyjna, przewody i kształtki, nawiewniki oraz wywiewniki rozlokowane w pomieszczeniach. Ilość transportowanego powietrza w poszczególnych elementach ma istotny wpływ na poziom dźwięku, dlatego na etapie projektowym instalacja wentylacyjna musi spełniać odpowiednie normy hałasu.

Kiedy wentylacja mechaniczna hałasuje?

Hałasem nazywamy każdy niepożądany dźwięk. Jego uciążliwość jest uzależniona od miejsca i czasu – niezauważalny w ciągu dnia dźwięk pracy lodówki może być uciążliwy w nocy. Hałas po dłuższym czasie może wpływać negatywnie na samopoczucie domowników, dlatego kwestie akustyki wentylacji mechanicznej oraz urządzeń instalacji reguluje norma PN-87/B-02151/02 - "Akustyka budowlana. Ochrona przed hałasem pomieszczeń w budynkach. Dopuszczalne wartości poziomu dźwięku w pomieszczeniach". Zgodnie z przepisami w ciągu dnia, czyli w godzinach 6-22, w pomieszczeniach mieszkalnych hałas nie może przekraczać 35 dB(A). Dla kuchni i pomieszczeń sanitarnych - 40 dB(A). Natomiast nocą w godzinach 22-6 hałas nie może być wyższy niż odpowiednio 25 i 40 dB(A). Pomimo ustalonej górnej granicy dźwięku, z pracującej instalacji wentylacyjnej może wydobywać się szum – szczególnie uciążliwy w pomieszczeniach, w których chcemy się wyciszyć lub skupić na wykonywanej pracy.

Jakie są źródła hałasu w wentylacji mechanicznej?

Źródłem hałasu w wentylacji mechanicznej są przede wszystkim wentylatory - część hałasu powodowana jest czynnikami mechanicznymi, a część czynnikami aerodynamicznymi. Na źródła hałasu mechanicznego wpływa brak wyważenia wirnika, niepoprawna praca łożysk, praca silnika elektrycznego oraz drgania mechaniczne spowodowanie niewystarczającą sztywnością konstrukcji wentylatora. Hałas aerodynamiczny jest bezpośrednio związany z przepływem powietrza przez układ łopatek i towarzyszące temu zmiany rozkładu ciśnienia na ich powierzchni. Szum z wentylacji mechanicznej może pochodzić również ze zbyt mocno przymkniętych przepustnic, nawiewników, wymienników, a nawet kanałów wentylacyjnych - w których prędkość powietrza jest zbyt duża.

Sposoby na wyciszenie wentylacji mechanicznej

Do tłumienia hałasów pochodzących z wentylacji mechanicznej stosuje się kanałowe tłumiki akustyczne. Dzięki ich wykorzystaniu przewody instalacji wentylacji mechanicznej można zastosować w pomieszczeniach, w których wymagana jest odpowiednia akustyka lub niski poziom hałasu, np. w sypialni. Tłumiki instaluje się w pobliżu źródeł znacznego hałasu (wentylatory). Gdy hałas generują nawiewniki, stosuje się tłumiki wtórne umieszczane bezpośrednio przed nawiewnikiem (wywiewnikiem) powietrza. Elementy tłumiące powinny być instalowane nie tylko od strony instalacji w budynku, ale również na odcinkach czerpni i wyrzutni powietrza. W przypadku wentylatorów dachowych wykorzystuje się podstawy tłumiące, będące jednocześnie cokołami do mocowania wentylatorów. Popularnym rozwiązaniem stosowanym zamiast standardowych tłumików akustycznych są izolowane przewody elastyczne typu flex. Stosuje się je najczęściej bezpośrednio przed nawiewnikami/wywiewnikami, zwłaszcza gdy źródłem hałasu są mocno przymknięte przepustnice.

Dodatkowym sposobem tłumienia hałasu jest ułożenie izolacji akustycznej wewnątrz kanałów prostokątnych. Jest to rzadko stosowane rozwiązanie ze względu na wysoki koszt wykonania kanału z izolacją akustyczną. Stosuje się je w ostateczności, gdy nie ma innej możliwości tłumienia hałasu.

Przy wyborze centrali wentylacyjnej zwróć uwagę na takie parametry jak ciśnienie i moc akustyczna przekazywana przez wentylatory do kanału nawiewnego i wywiewnego. Centralę wentylacyjną najlepiej usytuować na poddaszu bądź z dala od pomieszczeń, w których przebywają ludzie. Głośne centrale wentylacyjne można zabudować, pamiętaj jednak, aby zabudowa umożliwiła dostęp do okresowej konserwacji centrali. Centralę wentylacyjną należy posadowić na gumowych podkładkach lub wibroizolatorach, aby w ten sposób uniknąć przenoszenia drgań na elementy konstrukcyjne.

Damian Czernik