Budowa domu czy kupno mieszkania?
Odpowiedź na to pytanie zawsze wzbudza kontrowersje. Zwolennicy obydwu rozwiązań mają swoje racje. Wiele argumentów wpływających na decyzję o budowie domu lub zakupie mieszkania wynika z osobistych doświadczeń i preferencji. Nie zmienia to faktu, że wybór lokum ma również wymiar czysto ekonomiczny. Każda osoba, która decyduje się na dom lub mieszkanie, powinna uwzględnić koszty ponoszone w dłuższej perspektywie.
Budowa 1 mkw. typowego domu kosztuje 2800-3000 zł/mkw.
Koszt budowy domu w tzw. systemie gospodarczym prezentuje się dość korzystnie na tle cen proponowanych przez deweloperów, dlatego w ubiegłym roku wydano ok. 60 000 pozwoleń na budowę domów jednorodzinnych. Wyniki badania ankietowego, które przeprowadził portal Oferteo.pl, wskazują, że najwięcej (ok. 30 proc.) osób planujących własną inwestycję chce wznieść budynek o powierzchni użytkowej 126-150 mkw.
Zgodnie z branżowymi opracowaniami (SEKOCENBUD, ORGBUD-SERWIS) przeciętne koszty budowy i wykończenia takiego domu wynoszą 2800-3000 zł w przeliczeniu na mkw. powierzchni użytkowej. Analogiczna wartość wzrośnie nawet do 4500-5000 zł/mkw., jeśli inwestor będzie wznosił budynek o wysokim standardzie. Trzeba nadmienić, że podawane stawki nie uwzględniają m.in. wydatków związanych z zakupem i uzbrojeniem działki, projektem budowlanym oraz wyposażeniem domu w armaturę sanitarną, meble i sprzęt AGD.
Poniższy wykres przedstawia podział kosztów budowy typowego domu. Przykładowy budynek o powierzchni 160,60 mkw. jest wznoszony przez jedną firmę, którą wybrał prywatny inwestor (zobacz dokładne założenia pod wykresem). Jak widać, doprowadzenie prac od stanu zerowego do surowego pochłania aż 46 proc. budżetu przeznaczonego na budowę. Bardzo kosztowne jest też wykończenie budynku w środku (21 proc.) i wykonanie potrzebnych instalacji (17 proc.). Wydatki związane z pierwszym etapem budowy oraz wykończeniem zewnętrznym są mniej odczuwalne (ich udział w jednostkowym koszcie wynosi odpowiednio: 12 oraz 4 proc.).
Koszty dojazdu również wpływają na kalkulację ekonomiczną
Średni koszt zakupu działki budowlanej na terenie miast wojewódzkich przekracza 100 zł/mkw. W przypadku takich metropolii jak Kraków, Wrocław, Poznań i Gdańsk analogiczna wartość waha się od 400 do 500 zł/mkw. Przeciętna stawka dla Warszawy wynosi aż 800 zł/mkw. Niewielu prywatnych inwestorów może pozwolić sobie na zakup działki położonej w granicach większego miasta. Dlatego aż 57 proc. osób planujących budowę domu wybiera grunt położony na wsi (dane Oferteo.pl).
Taka decyzja zwykle skutkuje zwiększeniem odległości do zakładu pracy. Pod względem uciążliwości dojazdów lokal mieszkalny zwykle jest lepszym wyborem. Trzeba pamiętać, że długa podróż do pracy nie tylko skraca czas odpoczynku i zwiększa ryzyko wypadku drogowego - dojazd generuje również wydatki, które odczujesz w swoim portfelu. Ich wysokość zależy od kosztu przejechania 1 km oraz dodatkowego dystansu, który musi przebyć pracownik mieszkający poza miastem (patrz poniższe zestawienie).
Wyniki obliczeń zaprezentowane w tabeli wskazują, że osoba wybierająca lokum położone o 15 km dalej od zakładu pracy na dojazdy samochodem wyda dodatkowe 4000-8000 zł rocznie. Po upływie 10-20 lat taki dodatkowy koszt może skumulować się do kwoty, która pozwoliłaby mieszkańcowi miasta na zakup znacznie większego lokalu.
Przedstawione informacje potwierdzają, że wyboru między domem i mieszkaniem nie powinno się rozpatrywać w krótkiej perspektywie. Pod uwagę trzeba również wziąć wieloletnią różnicę kosztów dojazdu do pracy i eksploatacji lokum. Ich długookresowy wzrost sprawia, że odpowiedź na tytułowe pytanie nie jest łatwa i oczywista. W ostatecznym rozrachunku często przeważają argumenty, które trudno przeliczyć na pieniądze (np. chęć zrealizowania budowlanych ambicji lub potrzeba częstego kontaktu z rodziną mieszkającą w mieście).
Autor: Andrzej Prajsnar, RynekPierwotny.pl